DUISTERE
MACHTEN

 
 
DEEL DRIE - hoofdstuk  10         
 
Inhoud - Sprookje - Vernietiging boerenbestaan - Agro-economische structuur
 
 Cargill - Conclusie - Verbeek - Ontwikkelingen - Slot - Bijlagen - Links
 
 Bestellen/Downloaden/Reageren - dDH - Duurzaamsite - Landbouwsite - Verder >>
 
 
________    
____		  
 
DEEL DRIE
 
NADERE INFORMATIE OVER HET BEDRIJF CARGILL
 
 
Nadat we onderzocht hebben hoe het boerenbestaan bedreigd wordt en gedeeltelijk al vernietigd is, en we de landbouw-economische structuur bestudeerd hebben waarin agro-multinationals de ontwikkelingen bepalen, is het nu tijd de firma Cargill zelf onder de loep te nemen. Hoe zit dit bedrijf in elkaar? Hoe heeft het zich ontwikkeld? Wat is de positie van Cargill Nederland? Welke bedrijfsstrategie volgt het concern? Wat kunnen we in de toekomst verwachten?

10 - Cargill, de allergrootste
een schets van het bedrijf
over de hele wereld - omzet, winst en groei - verzekering & speculatie - subsidies - twee schatrijke families - verwerking - 135 jaar groei - Nederland - Europese subsidies binnenhalen
11 - Cargills 'bruggehoofd' in Europa
een overzicht van het Nederlandse dochterbedrijf
een internationale schakel - dreigen in Amsterdam - Cargill-produkten zitten zowat overal in
12 - Stuk voor stuk alle markten openwrikken
Cargills lange termijn-strategie
voorzichtig en zorgvuldig - centrale regie - Cargills recept voor succes
13 - In de hele wereld een vinger in de pap
Cargill blijft uitbreiden
'Optimaal partnership' in Ivoorkust - Oost-Europa - machtig - creatief belasting betalen - schimmige dochterbedrijven



 
Hoofdstuk 10
 
 
CARGILL, DE ALLERGROOTSTE  
 
een schets van het bedrijf
 
 
Cargill is de grootste agro-multinational van de wereld. Zij is niet alleen de grootste mondiale graanhandelaar, maar ook de grootse verwerker van landbouwprodukten. Zo is Cargill de belangrijkste producent van voedings-oliën en behoort zij tot de grootste fabrikanten van cacao, veevoeder, maïsprodukten (o.a. zoetstof), vruchtesappen, vlees en zout. Het concern is een belangrijke producent van kunstmest 116 en een van de grote handelaren in koffie, katoen, rubber en suiker. Verder bezit Cargill staalfabrieken en zit zij in de financiële dienstverlening. (Zie bijlage 6 en 7.)


Over de hele wereld

Cargill heeft ongeveer 1000 fabrieken en kantoren met in totaal 80.000 werknemers in 65 landen, van Argentinië tot Zimbabwe en van China tot Peru. De firma heeft met 195 landen handelscontacten. 117 Ongeveer 50 procent van haar omzet behaalt Cargill in haar moederland de USA, ruwweg 30 procent in Azië en Latijns Amerika en 20 procent in Europa en Afrika. 118 (Zie bijlage 9.)


Omzet, winst en groei

Qua omzet is Cargill het grootste familiebedrijf ter wereld. Van alle bedrijven in de Verenigde Staten is zij nummer 14. 119 En op de wereldranglijst staat zij op de 34e plaats, ver onder Shell (5), maar boven Unilever (36) en ver boven Philips (56). 120
In 1999 bedroeg Cargills omzet ruim 100 miljard gulden ($ 46 miljard). 121 De officieel opgegeven winst bedroeg in dat jaar 1,3 miljard gulden ($ 597 miljoen). 122+
Cargill is een zeer snelle groeier. Ze investeerde in 1998 3 miljard gulden ($ 1,4 miljard). 123 Het concern kan zoveel geld in de groei van het bedrijf steken omdat het slechts een zeer klein gedeelte van de winst uitkeert als dividend. De rest sluist ze terug naar het bedrijf. 124+
Cargill streeft ernaar haar bezit (vermogen) eens in de vijf à zeven jaar te verdubbelen. 125 Dat lukt aardig. In de periode 1940-1990 groeide het bedrijf jaarlijks ruim 12 procent. In de periode 1992-1999, in zeven jaar tijd, verdubbelde het netto eigen vermogen, van een krappe 8 miljard gulden ($ 3,6 miljard) tot bijna 16 miljard ($ 7,2 miljard). 126
Cargills omzet steeg nog veel sneller: in 27 jaar werd die 28 keer zo groot; van $ 2 miljard in 1969 tot $ 56 miljard in 1996. Sinds dat jaar is de omzet vrij drastisch gedaald: met zo'n 18 procent in de periode 1996-1999. De voornaamste oorzaak is de overcapaciteit onder verwerkers van landbouwprodukten en de economische crisis in Azië. Opvallend is dat zelfs in deze moeilijke periode het vermogen van Cargill nog toenam, en wel met 21 procent. 127+ (Zie bijlage 8.)

Groei, groei, groei  
 
Groei is een uiterst belangrijk bedrijfsdoel voor Cargill. Groei van omzet, winst, vermogen en natuurlijk macht. Zo schrijft de nieuwe president-directeur Warren Staley in een interne e-mail aan de managers van het bedrijf: "Als we gaan slapen moeten we denken aan groei vandaag, dromen over groei morgen en opstaan met ideeën voor groei in de toekomst." 128


Verzekering & speculatie

Vanaf haar ontstaan heeft Cargill niet alleen gehandeld in graan, maar ook in 'futures'. Dit zijn contracten voor leveringen die over een paar maanden plaats zullen vinden, tegen een van tevoren bepaalde prijs. Het zijn waardepapieren. Oorspronkelijk was de bedoeling hiermee risico's van prijsschommelingen af te dekken. Later werd het een speculatie-object. Cargill spreekt liever niet van speculatie, maar van 'risk management'.

In 1993 maakte Cargill ruim 220 miljoen gulden winst (ruim $ 100 miljoen) met de handel in tal van financiële contracten. Dit was bijna een derde van haar totale winst.

Voor de talloze verschillende soorten financiële transacties heeft Cargill allerlei aparte bedrijven. Bijvoorbeeld de Financial Markets Division, met de afdelingen: Capital Markets, Assets Management, Emerging Markets, en Merchant Banking. Verder zijn er nog Cargill Investor Services Inc. 129+, Cargill Financial Services Corp., Cargill Global Funding PLC en Cargill Financial Markets PLC. 130

Bij speculeren trekt degene die het eerst en het best op de hoogte is van toekomstige ontwikkelingen aan het langste eind. Omdat Cargill veel contacten overal in de wereld heeft, is zij beter dan wie ook op de hoogte van de ontwikkeling van landbouwprijzen op de wereldmarkt. Ook heeft zij informatie uit de eerste hand over de economische toekomst van tal van Derde Wereldlanden. Het bedrijf heeft immers 1000 kantoren en fabrieken in 65 landen en onderhoudt contacten met bijna 200 staten. 131 Volgens Bob Bergland, voormalig VS-landbouwminister, beschikt Cargill over een beter informatie-netwerk dan de CIA. 132+

Het speculeren met valuta, termijn-contracten en opties brengt telkens opnieuw bedrijfstakken in problemen. Zo duikt de koffie- of cacaoprijs 133+ zo nu en dan naar beneden met alle rampzalige gevolgen van dien voor de plantage-arbeiders en zelfstandige kleine cacao- en koffieboeren.
De verschillende vormen van speculatie 134+ storten soms zelfs complete landen economisch in het ravijn, zoals Zuid-Korea en Rusland. De gevolgen voor de bevolking zijn dan niet te overzien.

Beperkt Cargill zich tot een serieuze afdekking van de handelsrisico's of speculeert ze dat het een lieve lust is? Daarover tasten we in het duister. Wanneer geeft Cargill eindelijk eens opening van zaken? De wereldeconomie is toch geen spel.


Subsidies

Om, zoals het officieel heet, 'Amerikaanse landbouwprodukten concurrerend te maken in het buitenland' heeft de Amerikaanse regering verschillende subsidieregelingen. In de periode 1985-1992 ontving Cargill $ 800 miljoen uit het officiële Export Ondersteuningsprogramma. De New York Times schreef in 1993 over dit programma: "De 40 miljard dollar-campagne van het ministerie van Landbouw om de export van landbouwprodukten te versterken, een decennium geleden begonnen om veelgeplaagde boeren te helpen, heeft in plaats daarvan een handvol multinationals verrijkt. (..) Een zorgvuldige bestudering van de subsidieprogramma's brengt de symbiotische relatie aan het licht tussen een paar politiek invloedrijke firma's en een van de grootste en minst scrupuleuze ministeries die deze bedrijven moet controleren." 135
Ook met een andere subsidieregeling voor landbouwexporten (General Sales Manager 102/103 programs) ter waarde van $ 6,5 miljard bleek het nodige mis te zijn. De Amerikaanse Rekenkamer oordeelde in 1992 dat "er geen overtuigend bewijs is dat deze programma's de US-export van landbouwprodukten hebben doen toenemen." 136 Hoeveel Cargill, als zeer grote landbouwexporteur, van deze miljarden geprofiteerd heeft is niet bekend.


Twee schatrijke families

Cargill is een familiebedrijf, zij is niet aan de beurs genoteerd en heeft dan ook niet te maken met 'gewone aandeelhouders'.
De firma is eigendom van twee families (Cargill en MacMillan) met in totaal ongeveer tachtig familieleden. Het zal niemand verbazen dat die zeer rijk zijn en sommige van hen zelfs schat- en schatrijk. Zo bezitten James R. Cargill en Margaret Anne Cargill ieder 1,8 miljard gulden ($ 840 miljoen). 137


Zeventien procent van Cargills aandelen zijn eigendom van ongeveer 20.000 Amerikaanse werknemers. Zij hebben echter niets in de melk te brokken, omdat die aandelen in een speciaal fonds zitten dat de directie beheert. 138
Onder de familiebedrijven is Cargill verreweg de grootste. Haar omzet is de helft groter dan nummer twee, Koch Industries. 139+

Verwerking  
 
Hoewel Cargill geen systematische overzichten geeft van haar marktposities, zijn er wel wat puzzelstukjes bekend. Een greep hieruit:
Cargill
= neemt 35 procent van de graanexport van de Verenigde Staten neemt voor haar rekening 140,
= is de op een na grootste verwerker van maïs in de Verenigde Staten 141,
= heeft twintig procent van de Amerikaanse rundvleesverwerking in handen 142,
= bouwt in Brazilië een fabriek voor citroenzuur en wordt daarmee de op twee na grootste producent van dit voedingszuur 143,
= bezit de grootste rundvleesverpakkingsfabriek van Canada 144,
= is eigenaar van de grootste oliezaadverwerkende fabriek van Australië 145,
= is de op een na grootste verwerker van cacaobonen 146 ter wereld,
= heeft de grootste 'processor' van cacaobonen: Gerkens in de Zaanstreek 147,
= is 's werelds op een na grootste producent van zout 148,
= bezit een van de twee grootste maïsmeelfabrieken ter wereld 149,
= is de grootse exporteur van Vietnamese koffie 150 en
= is de op een na grootse producent van fosfaat-kunstmest. 151


135 jaar groei  
 
Het is eind 1865. De Amerikaanse Burgeroorlog is net afgelopen. Het is de tijd van 'going west', van nieuwe spoorlijnen, en ontginning van de prairies. W.W. Cargill, zoon van een Schotse kapitein, stapt in het dorpje Conover, Iowa, uit de trein. Simpelweg omdat de spoorlijn niet verder gaat. Hij vestigt zich hier.
Samen met zijn broer richt hij 'W.W.Cargill & Bro.' op, koopt graan in bij de boeren, en zorgt voor transport en verkoop. Later bouwen de broers tientallen graansilo's aan verschillende spoorwegen in de omgeving. 152

In 1909 ging het familiebedrijf bijna failliet, omdat zoon Will enorme schulden gemaakt had met grondspeculatie. De zeer bemiddelde schoonzoon John MacMillan redde de situatie door zich garant te stellen, op voorwaarde dat hij de baas zou worden van het bedrijf. Sindsdien heeft de familie MacMillan de overhand in de firma. 153

Vanaf dit tijdstip groeit het bedrijf gestaag, ondanks lichte ups en downs. Vanaf de dertiger jaren richtte Cargill zich steeds meer op het buitenland en in de veertiger jaren begon zij zich voorzichtig toe te leggen op het verwerken van landbouwprodukten tot halffabrikaten voor de voedingsindustrie. 154
Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed Cargill goede zaken met de overheid. Zij bouwde schepen en leverde graan. In vier jaar tijd verdubbelde Cargill haar vermogen. 155
In naoorlogse periode profiteerde deze graanhandelaar sterk van de Amerikaanse landbouwsubsidies 156+ en de Amerikaanse voedselhulp aan Europa, de Derde Wereld en Rusland. 157+ Het concern kreeg een steeds grotere invloed op de Amerikaanse landbouw- en exportpolitiek.


Nederland

In Nederland begon Cargill eind 1959 met een handelskantoortje. In hetzelfde jaar ging het graanoverslagbedrijf (IGMA) van start, in 1968 de sojaolie-fabriek en in 1980 de sapverwerkingsfabriek. Alles in Amsterdam. In de jaren daarna kocht Cargill verschillende fabrieken in Nederland op. (Zie bijlage 12.)
"Inmiddels is het moeilijk geworden iets nieuws te vinden om te acquireren, de markt is verzadigd", verklaarde Rhoef Hoeffelman, president-directeur van Cargill Nederland november 1995 in een interview. 158 "Maar ook dan blijven we groeien op eigen kracht. Gerkens (cacao) had bij aankoop in 1987 een verwerkingscapaciteit van 50.000 ton, nu maar liefst van 180.000 ton. (..) De grote investeringen van Cargill in Europa vinden tegenwoordig plaats in Polen, Rusland en Turkije."


Europese subsidies binnenhalen  
 
Corrie van Dijk houdt voor Cargill de ontwikkelingen in Brussel goed in de gaten om ervoor te zorgen dat de firma zoveel mogelijk exportsubsidie binnenhaalt. 'Exportrestitutie' heet dat in het jargon. 159+ Van Dijk: "Ik vertegenwoordig de Cargill zetmeeldivisie in de Europese Graanzetmeelassociatie. (..) Ik vergader regelmatig in Den Haag en in Brussel en lobby als dat nodig is. Het restitutiebeleid van Brussel is van wezenlijk belang voor de positie van bedrijven als Cargill op de exportmarkt." 160

 
*          *           *

Verder naar het volgende hoofdstuk >>
<< Terug naar het begin van dit hoofdstuk.
 
*          *           *
 
 
NOTEN
 116. Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 203. terug
117. www.cargill.com terug
118. 'Cargill hoofdrolspeler in mondiale landbouwsector'; Het Financieele Dagblad; 18 april 1997. terug
119. 'The Fortune 500 List 1999'; www.pathfinder.com/fortune/fortune500 terug
120. Fortune top honderd - opgenomen in Van Moloch tot Netwerk - 25 jaar multinationale ondernemingen; SOMO; 1998. terug
121. www.cargill.com. Het financiële jaar eindigt op 31 mei. terug
122+. = Het Agrarisch Dagblad vindt dat Cargill haar winst mooier voorstelt dan die is. "Het Amerikaanse Cargill, grootmacht op velerlei agrarische gebieden, heeft het fiscale jaar 1999 afgesloten met een winst uit de normale bedrijfsvoering van 452,5 miljoen gulden. (..) Cargill houdt zelf een winst aan van een kleine 1,3 miljard gulden in fiscaal 1999, dat loopt tot en met mei. In dat cijfer is de winst uit het bedrijf plus de eenmalige opbrengst van de verkoop van de internationale zaadtak aan Monsanto." Agrarisch Dagblad; 12 augustus 1999; www.agriwide.nl
= Cargill zelf vindt dat de winst er minder fraai uit ziet dan zij in wezen is vanwege een rechtszaak over bedrijfsspionnage: "Verder moest een reservering worden opgenomen in verband met een juridisch conflict met het Amerikaanse zaad- en biotechnologie-bedrijf Pioneer Hi-Bred, hetgeen de resultaten negatief beïnvloedde." Cargill Koerier; 19 september 1999; terZake, pag. 2. terug
123. 'Cargill Earnings are $ 468 million in fiscal 1998'; persbericht Cargill; 11 augustus 1998. terug
124+. = "Cargill heeft jarenlang geclaimd dat het minder dan 5 procent van de jaarlijkse winst als dividend uitkeert en de rest herinvesteert." The Big Boys - power and position in American business; Ralph Nader en William Taylor; Pantheon Books; New York, 1986; pag. 316.
= "Het jaarlijkse dividend aan de familie-eigenaren bedraagt minder dan 3 procent van de netto winst." Business Week; 18 november 1991.
= Onderzoeker Kneen houdt het eveneens op 3 procent. Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 42. terug
125. Welkom bij Cargill in de Benelux; Cargill; zonder datum, ongeveer 1998; pag. 3. terug
126. 'Inside America's Biggest Private Company'; Ronald Henkoff; Fortune; 13 juli 1992.
www.cargill.com/finance/highlights.htm; zonder datum, ongeveer eind 1999. terug
127+. Business Week; 18 november 1991.
= Niet altijd gaat het Cargill voor de wind. Zo daalde de omzet van $ 56 miljard in 1996 tot $ 46 miljard in 1999. De belangrijkste oorzaken zijn de wereldwijde overcapaciteit in de verwerkende industrie en de afgenomen vraag door de economische crises in Azië en Rusland.
Toch is zo'n 'moeilijke' periode, hoe gek het op het eerste gezicht ook lijkt, gunstig voor Cargill. Alle bedrijven in de sector zitten lastig en de kleinere en zwakkere zullen het loodje leggen. De sterkere kunnen nu hun slag slaan en voor een habbekrats fabrieken opkopen en een groter marktaandeel veroveren. Dat is precies de strategie van Cargill, die ongetwijfeld de sterkste is in de wereld van de opkopers, handelaars, transporteurs en verwerkers van landbouwprodukten. Je ziet dan ook dat het vermogen, het bezit van Cargill, hoewel iets vertraagd, zelfs in deze magere jaren gestaag toeneemt: van $ 5,2 miljard in 1995 tot $ 7,2 miljard in 1999. Dat wil zeggen: een groei van 38 procent in vier jaar!
Na de crisisperiode zullen er een paar bedrijven verdwenen blijken te zijn en andere, de sterkere, zullen groter en machtiger geworden zijn. Gegarandeerd zal Cargill één van de overwinnaars zijn. Zie bijlage 8.) terug
128. 'Strategic Intent: Our commitment to grow'; Cargill Internal Memo; Warren Staley; 19 juli 1999. terug
129+. "Cargill Investor Services (CIS) is een makelaar in futures en futures-opties en een consulent risico-beheersing. Zij is gespecialiseerd in handels-futures en opties op het terrein van financiële en agrarische produkten, energie, metalen en stoffen." Cargill in Europe/Africa; Cargill Europe. terug
130. Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 30-34. terug
131. www.cargill.com terug
132+. "Cargill is de beste op het terrein van landbouw-informatie', zei Bob Bergland, minister van Landbouw onder president Carter. 'Zij zijn iedereen de baas.' Bergland verklaarde onomwonden dat, als we het hebben over landbouw-informatie, Whitney MacMillan (de toenmalige president-directeur van Cargill - jps), meer weet dan CIA-directeur William Casey, en dat zijn firma in staat is meer informatie te verzamelen dan de uitgebreide informatie- en documentatiediensten van het landbouwministerie van de VS (de USDA). De firma heeft meer werknemers in het buitenland dan het ministerie en deze mensen zijn vrijer 'op het platteland rond te snuffelen' dan het ambassadepersoneel, legde Bergland uit.
De Texaanse landbouwcommissaris Jim Hightower bevestigt het oordeel van Bergland. 'Zij zijn niet alleen zwijgzaam, ze zitten ook in een gesloten bedrijfstak', zei hij over Cargill. 'Ze zitten over de hele wereld. En ik zeg je, ze hebben meer agenten dan de CIA." The Big Boys - power and position in American business; Ralph Nader en William Taylor; Pantheon Books; New York, 1986; pag. 312. terug
133+. = "De cacao-markt is ingestort. (..) In twee dagen tijd werd cacao 8 procent minder waard. Cargill, één van 's werelds grootste cacaoverwerkers en eigenaar van het Zaanse Gerkens-Cacao, heeft woensdag een verdere beperking van de produktie aangekondigd. (..) Afrika is de klos. De inkomens van de cacaoboeren zullen verder dalen, nadat zij het afgelopen jaar al eenderde van hun inkomen zijn kwijtgeraakt." de Volkskrant; 8 juli 1999. Uit een begeleidende grafiek blijkt de prijs van een ton cacao op de Britse future-markt in de periode juli 1998 - mei 1999 bijna gehalveerd te zijn (van ruim 1200 Britse pond naar nog geen 700).
= De ondernemerskrant Het Financieele Dagblad spreekt van "sterk fluctuerende en in de afgelopen tien jaar meestal dalende wereldmarktprijzen." Het artikel vertelt verder dat er een grondstoffenfonds van de Verenigde Naties bestaat. Dit was "oorspronkelijk bedoeld voor de financiering van buffervoorraden en internationaal gecoördineerde nationale voorraden, waarmee men de prijzen op grondstoffenmarkten wilde stabiliseren. Deze doelstelling is echter overleden. Op een uitzondering na zijn er geen buffervoorraden meer. De systematiek van prijsstabiliserende internationale grondstoffen-overeenkomsten is passé en past kennelijk niet meer in de tijdgeest van liberalisering en de moderne aanpak, waarin de vrije markt z'n werk moet doen. (..) Internationale grondstoffenovereenkomsten voor prijsstabilisatie via buffervoorraden of systemen met exportquota's op de markten voor tin, suiker, koffie en cacao zijn allemaal over hun eigen problemen gestruikeld. (..) Aan dezelfde tijdgeest van liberalisering en ruim baan voor de vrije markt zijn in een aantal Afrikaanse landen ook de zogeheten marketingboards overleden, de overheidsorganen die een centrumfunctie vervulden bij de inkoop van grondstoffen als koffie en cacao van boeren en handelaren en de marketing daarvan via de export naar de consumentenlanden." Het Financieele Dagblad; 27 september 1996.
De krant schrijft niet welke personen, instanties of bedrijven aangedrongen hebben op het afschaffen van de verschillende prijsstabiliserende maatregelen. Duidelijk is wel dat maar één groep rechtstreeks voordeel heeft van "sterk fluctuerende wereldmarktprijzen" op het gebied van agrarische produkten als cacao, koffie en suiker. Dat zijn de speculanten in deze produkten. Cargill is als geen ander toegerust tot succesvol speculeren. Bovendien is zij een belangrijke opkoper van zowel suiker, cacao als koffie. Omdat Cargill geen informatie wenst te verstrekken is niet vast te stellen of zij werkelijk speculeert. terug
134+. Bij de verschillende elektronische financiële transacties gaat het om onwaarschijnlijk grote bedragen. Zo schrijft H. Visser, hoogleraar Geld- en Bankwezen en Internationale Economische Betrekkingen van de Vrije Universiteit van Amsterdam: "De weekomzet op de valutamarkten is dus groter dan de wereldexport van een jaar." Het Financieele Dagblad; 14 januari 2000. terug
135. New York Times; oktober 1993; geciteerd in: Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 109 en 111. terug
136. USGAO GGD report 93-45; december 1992. Geciteerd in: Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 113. terug
137. Forbes Four Hundred; www.forbes.com; geraadpleegd januari 2000. terug
138. Star Tribune; Minneapolis; 29 maart 1995.
Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 42. terug
139+. Forbes 500 Top Private Companies 1999.
= Koch Industries had volgens Forbes in 1999 een omzet van ruim $ 33 miljard; en Cargill $ 50 miljard. www.forbes.com terug
140. Financial Times; www.ft.com; 30 november 1998.
'Cargill verdedigt graanfusie in Congres'; Het Financieele Dagblad; 28 januari 1999.
'Cargill's Acquisition of Continental Grain: Anatomy of a Merger'; Agricultural Outlook; Economic Research Service van USDA; september 1999. terug
141. Het Financieele Dagblad; 17 april 1999. terug
142. 'Cargill hoofdrolspeler in mondiale landbouwsector'; Het Financieele Dagblad; 18 april 1997.
Financial Times; 30 november 1998. terug
143. Milling & Baking News; Marriam, Kansas; 8 oktober 1996. terug
144. Ontario Farmer Daily; 29 april 1998. terug
145. Canola Digest; juni/juli 1997. terug
146. Cargill Koerier; maart 1997; terZake, pag. 2. terug
147. Cargill Koerier; maart 1997; terZake, pag. 1. terug
148. Why business need to unite to support an open global trading system; F.W. 'Fritz' Corrigan, directeur Agriculture Group & Fertilizer Division Cargill; toespraak 9 maart 1998, Orlando, Florida; www.cargill.com/today/speeches. terug
149. Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 24. terug
150. Reuters; Manitoba Co-Operator; 21 december 1995.
Western Producer; 21 december 1995. terug
151. Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 10. terug
152. Cargill - trading the world's grain; Wayne G. Broehl, Jr; University Press of New England; Hanover 1992; pag. 3 en 61. terug
153. Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 35, 36. terug
154. Cargill - trading the world's grain; Wayne G. Broehl, Jr; University Press of New England; Hanover 1992; pag. 419.
Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag 14. terug
155. Idem; pag. 36. terug
156+. = Zelfs volgens de conservatieve Londense Financial Times hebben firma's als Cargill wel erg veel geprofiteerd van overheidsgelden: "Bedrijven als Cargill en Continental Grain verdienden op het hoogtepunt van de Amerikaanse 'graanmacht' in de zeventiger jaren kapitalen aan VS-landbouwexporten. Deze twee gesloten familiebedrijven zijn de grootste van een vijftal concerns die 85 tot 90 procent van de Amerikaanse graanexporten in handen hebben. (..) Terwijl ze heftig 'vrijhandel' voor landbouwprodukten bepleiten, zijn ze verpletterend (overwhelmingly) afhankelijk van overheidsinspanningen om hun omzetten te verhogen." Geciteerd in: Invisible Giant - Cargill and its Transnational Strategies; Brewster Kneen; Pluto Press; Londen, 1995; pag. 109.
= Zie ook noot 81+. terug
157+. Idem; pag. 108 e.v.
'Cargill wil graan leveren aan Noord-Korea'; Agrarisch Dagblad; 3 januari 1997.
= "Amerikaanse graanexporteurs profiteren het meest van de hulp aan Moskou", schrijft de Volkskrant in de kop boven een artikel over economische steun aan Rusland. "Van het totale bedrag wordt namelijk 700 miljoen dollar gebruikt om de graanleveranties aan Rusland te stimuleren en de risico's voor de Amerikaanse graanleveranciers af te dekken." de Volkskrant; 5 april 1993.
= "Tegen die achtergrond zijn er grote Westerse economische belangen gemoeid bij de zogenaamde voedselhulp aan Rusland, waar de graanoogsten afgelopen seizoen juist uitzonderlijk slecht waren. Moskou en Washington werden het eind vorige week al eens over een voedselhulppakket ter waarde van circa $ 885 miljoen. Een groot deel daarvan bestaat uit donaties van tarwe en goedkope financiering voor nog meer tarwe. (..) Want deze voedselhulp komt niet uitsluitend van de Barmhartige Samaritaan, maar wordt ook duidelijk geïnspireerd door economisch eigenbelang. Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie was een grote en gemakkelijke, want gecentraliseerde graanafnemer verloren gegaan. Die lijkt nu, via de band van voedselhulp op kosten van Westerse belastingbetalers, weer terug in zicht te komen. Kenmerkend daarvoor zijn het enthousiaste onthaal van de zogenaamde hulp bij Amerikaanse graanboeren, de stijgende marktprijzen in Chicago (en) de tevreden constatering van het VS-ministerie voor landbouw dat met deze hulp een deel van de te grote Amerikaanse voorraden aan graan en vlees kunnen worden weggewerkt." Het Financieele Dagblad; 12 november 1998. terug
158. Idem; 4 november 1995. terug
159+. Letterlijk betekent het woord 'restitutie': 'teruggave'. Maar volgens het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken wordt er bij 'exportrestitutie' niets teruggegeven. Het is een ander woord voor 'exportsubsidie'. "Het klinkt minder stuitend", lichtte de woordvoerster van het ministerie toe. Persoonlijke mededeling, 2 mei 2000. terug
160. Cargill Koerier; maart 1998. terug
 
*          *           *

Verder naar het volgende hoofdstuk >>
<< Terug naar het begin van dit hoofdstuk.  
 
 

_ 		___