Indiase boerin bij sorgumveld
 
TERREINWINST
  hoe kleine boeren uit het Zuiden
hun landbouw terugveroveren
 
Inhoudsopgave - Bestellen - Downloaden - Maandblad - Boeken  
  Archief - Landbouwsite - Duurzaamsite - dDH - Links - Verder >>  
 
________    
____

door Joop Landman

 7
 
OUDE WATEROOGST-TECHNIEKEN KOMEN WEER TERUG  
 
Poëtisch boek over de groene woestijnen van Rajasthan
 
Foto's: wateroogsten
 
 
Anupam Mishra heeft een prachtig dichterlijk boek geschreven over het opvangen van regenwater, het 'wateroogsten', in de woestijnachtige West-Indiase deelstaat Rajasthan. 1 Het boek riep enthousiaste reacties op. In de noordelijke deelstaat Punjab vertaalde iemand het boek, liet het op eigen kosten drukken en verspreidde het gratis. In sikh-tempels wordt het nu besproken. In een andere deelstaat verzorgde de regering zelf een herdruk en stuurde naar alle dorpen een exemplaar. In de noordoostelijke deelstaat Bihar schreef iemand in dezelfde trant een boek over de wateroogst-cultuur uit deze streek. Zonder dat Misha ook maar iets aan promotie gedaan heeft, is het boek nu in zeven talen verschenen. Kortom: er blijkt opvallend veel belangstelling voor deze eeuwenoude technieken te zijn.
 
U heeft een prachtig boek geschreven over de cultuur van het wateroogsten in Rajasthan. Wat is de betekenis van deze oude technieken voor onze tijd?
 
Anupam Mishra: "Wateroogsten is geen geschiedenis waar je wat foto's van kan maken, een boekje over kan schrijven en vervolgens kan vergeten. Het is een levende cultuur, die in veel gebieden in India bestaat. Een jaar of twintig, dertig is het wateroogsten verwaarloosd, omdat de regering met allerlei programma's bezig was. Maar die blijken niet te werken. Je kan wel een dieselpomp bij een waterput zetten, maar na een tijdje pomp je zout water op. Daar heb je niets aan, noch om te drinken, noch om mee te bevloeien. Ik heb niets tegen dieselpompen of tegen handpompen. Maar het gaat erom dat je het grondwater aanvult, dat je jaarlijks niet meer wegpompt dan erbij komt en dat je het grondwaterpeil in de gaten houdt. Intussen erkennen NGO's, regeringsinstituten, de Wereldbank en noem maar op allemaal dat je het regenwater moet opvangen."
 
Ik heb in Rajasthan heel wat waterputten gezien, maar ik had niet de indruk dat ze het culturele middelpunt waren van het dorp, zoals u beschrijft.
 
"Deze putten waren zeker verlaten en vervuild, afval erin gegooid "
 
Er stonden dieselpompen naast, er werd in gezwommen en gewassen.
 
"Ja, dat is de zogenaamde 'ontwikkeling' in de buurt van de grotere steden, waar NGO's actief zijn en de overheid. Maar verder op het platteland zijn de putten nog wel echt in gebruik. Een meerderheid van de gebieden in India is afhankelijk van de traditionele technieken, zeker zestig procent. Je kan een gedeelte van het jaar wel water uit de rivier oppompen, maar dat is vaak vervuild. Het water in de putten echter, komt van het grondwater. Het is zes maanden gefilterd. Ook het opgevangen regenwater is goed, mits het dak of het opvangterrein waar het water vandaan komt brandschoon is. De enige technieken op het gebied van watervoorziening die werken, blijken de traditionele te zijn. Die technieken komen steeds meer terug. Dat groeit. Datzelfde geldt voor traditionele gewassen. Neem Punjab, waar de Groene Revolutie is begonnen. 2+ Nu is er verzilting en het grondwaterpeil is flink gezakt. De boeren móeten daar nu wel andere gewassen zoeken. Ze móeten wel terugkeren tot betrouwbare gewassen en tot de beproefde technieken voor de watervoorziening." ( foto's )
 
Kunstmatige meertjes opnieuw in gebruik
 
Ruim dertig 'tanks' hebben dorpelingen in het Warangal-district in Andhra Pradesh de laatste zes jaar opgeknapt in samenwerking met de NGO MARI. 'Tanks' zijn kunstmatige meertjes van een paar hectare tot enkele tientallen hectare groot. 3+
Boerinnen en boeren bouwen een aarden wal van een meter of twee hoog rondom een geschikt terrein. Een gedeelte van de omtrek laten zij open. Aan deze kant ligt een naar de tank toe aflopende helling. Dat is het opvanggebied. In het regenseizoen stroomt het regenwater van deze helling naar de tank. Daar sijpelt het langzaam de grond in. Zo stijgt het grondwaterpeil in de buurt van het meertje en daarmee het waterniveau in de putten. Ook de vochtigheid van de grond neemt toe. Met het water in de tank bevloeien boerinnen hun akkers. Hun vee kan uit het meertje drinken.
 
Al vele eeuwen zijn er honderden tanks in dit gebied. Sinds de vijftiger jaren zijn ze echter in onbruik geraakt, omdat het beheer in handen van de overheid terecht gekomen was. Deze besteedde weinig aandacht aan de tanks omdat ze inzette op grootschalige dam-projecten en het oppompen van grondwater. In 1998 hebben Krishi Vedikas, boerenverenigingen, uit de dorpen Somaram en Burugumalla het initiatief genomen hun oude tanks en de bijbehorende opvangterreinen schoon te maken en de aarden wal te herstellen. Het slib uit de tanks verspreidden zij op hun akkers. Dat jaar hadden zij veertig tot tachtig procent minder kunstmest nodig, terwijl hun oogsten twintig tot zestig procent stegen.
 
MARI hielp de boeren met de organisatie en met het verkrijgen van de noodzakelijk leningen en giften om de werken te laten uitvoeren. Dorpelingen die om werk verlegen zaten voerden als dagloners het werk uit. Zodoende hoefden zij niet een paar maanden van het jaar naar andere, rijkere streken te trekken om geld te verdienen. Ondertussen is het opknappen van tanks zo'n succes dat de lokale overheid enthousiast is en de staatslandbouwbank goedkope leningen verschaft. 4+

 
Noten
1. The Radiant Raindrops of Rajasthan; Anupam Mishra, Engelse vertaling Maya Goburdhun Jani; Engelse uitgave: Research Foundation for Science, Technology and Ecology; New Delhi, 2001. Met een uitgebreid voorwoord van Annie Montaut. Voor bestelling: email: vshiva@vsnl.com; fax: 00 91 11 685 6795. terug
2+. De 'Groene Revolutie' introduceerde nieuwe variëteiten tarwe die een hogere opbrengst geven per hectare, maar die veel water en kunstmest vragen. terug
3+. Het woord 'tank' is een van de weinige Hindiwoorden die in het Nederlands ingeburgerd zijn geraakt. Volgens het woordenboek is de eerste betekenis: "(in Voor-Indië) kunstmatig reservoir, gebruikt voor baden, wassen, het opslaan van drinkwater enz." 'Voor- Indië' omvat het huidige India, Pakistan en Bangla Desh. terug
4+. = 'Restoration of 'Tanks' as Community Lifeline - an experience of developping community demand driven tank restoration approach, AP, South India'; MARI
= Een interessant en gedetailleerd verhaal over het herstellen van twintig tanks in het zuiden van Andhra Pradesh kan je vinden in: 'Taking Water to Every Doorstep - tanks rehabilitation programme in South India' in Wastelands News; R.P. Agrawal; Society for Promotion of Wastelands Development; New Delhi; mei-juli 2001; pagina 26. Het opknappen van de tanks combineren de boeren, gestimuleerd door een NGO, met een hele serie eenvoudige, goedkope maar bewerkelijke, van ouds bekende ingrepen die gezamenlijk de landbouwproduktie fors verhogen. terug
 
Foto's: wateroogsten
 
wateroogsten1
Een pas gebouwde traditionele watertank in woestijnig Rajasthan.

 
*          *           *

Verder naar het volgende hoofdstuk.
< Terug naar het begin van dit hoofdstuk.
<< Terug naar het vorige hoofdstuk of naar de inhoudsopgave.  
 

_ 		___