Land en Stad - Maandblad
  maart 2002
Overzicht maart - Boeken - Archief - Bestellijst - Landbouwsite - Duurzaamsite - dDH - Links - Verder >>  
 
________    
____
 
 
WIE-O-WIE WIL ER NOG AANDELEN MONSANTO, WIE-O-WIE?
 
 
De droom is vervlogen. Monsanto, die zichzelf wilde ombouwen van een landbouwgif-kolos tot een biotech-superstar, schittert niet meer. De nieuwe eigenaar van het concern, het geneesmiddelenbedrijf Pharmacia, wil Monsanto kwijt, maar zou niet weten aan wie ze de firma zou kunnen verkopen. De aandelen brengt ze liever niet naar de beurs, uit angst dat er geen kopers komen opdagen. Daarom besloot zij de Monsanto- aandelen te gebruiken om het dividend aan haar eigen aandeelhouders mee uit te betalen. En wat die er mee moeten, dat zien ze maar. Kortom: Monsanto wordt bij het grofvuil gezet.
 
In de periode 1996 tot en met 1998 kocht Monsanto voor een kleine 9 miljard dollar een hele serie (gentech) zaadbedrijven op, waarmee ze het op een na grootste zaadbedrijf ter wereld werd. 1 In de loop van 1997 verkocht Monsanto haar chemiefabrieken om zich volledig te concentreren op gentechzaden, het bijbehorende landbouwgif Roundup en een paar (dier)geneesmiddelen. Van nu af aan was ze niet meer een zeer grote, maar saaie chemiefabrikant, maar een hypermodern LifeScience concern, waar 'genetische modificatie' de centrale techniek is. Monsanto werd het grootste biotech bedrijf ter wereld en de toekomst zag er zonnig uit. Het nieuwe bedrijfsmotto was: 'Food, Health, Hope'.
 
De agro-gentech ging schitterend van start. De verbouw van dit type gewassen steeg razendsnel: van 1,7 miljoen hectare wereldwijd in 1996 naar 40 miljoen in 2000. Maar spijtig genoeg voor Monsanto kwam er al zeer snel de klad in. Wereldwijde protestacties, talloze processen en een groot wantrouwen van de consument, vooral in Europa, bracht beursanalisten van de Deutsche Bank al in 1999 tot de aanbeveling aandelen van gentech bedrijven te mijden. 2
Terwijl de toename van het aantal gentech hectaren in 1999 nog een florissante 44 procent bedroeg vergeleken met het jaar daarvoor, was de groei in 2000 nog maar een magere 8 procent. 3 Marktanalisten gaan er op dit moment van uit dat het aantal hectaren gentech gewassen de komende jaren nauwelijks nog zal toenemen, of misschien zelfs zal afnemen. 4 Dat is een forse tegenvaller voor Monsanto, dat bijna al haar kaarten op agro-gentech had gezet. Het bedrijf heeft bijna de gehele gentech zaadsector (94 procent) in handen. 5+
 
 
Reus op lemen voeten
 
Monsanto is werkelijk een mega-concern. Zij is het grootste gentech bedrijf ter wereld, de op een na grootste zaadfirma en het op twee na grootste landbouwgif-concern. Maar de reus begon al in 1998 te wankelen. Het leek wel of zij lemen voeten had die begonnen af te brokkelen. Het bedrijf leed in dat jaar een verlies van 250 miljoen dollar. Het begon naarstig te zoeken naar een fusiepartner. Na een afwijzing door American Home Products, Du Pont 6 en Novartis, vond het eindelijk in december 1999 het geneesmiddelenconcern Pharmacia-Upjohn bereid haar als partner te accepteren, inclusief haar schuldenlast van 6 miljard dollar. 7
De zaadsector en de landbouwgif-afdeling zette Pharmacia direct apart in een speciale firma. Tot ieders verbazing kreeg dit dochterbedrijf de zwaar besmette naam 'Monsanto' mee. 8 Eind 2000 bracht Pharmacia 20 procent van de aandelen van Monsanto naar de beurs, maar raakte er slechts 15 procent van kwijt, hoofdzakelijk aan topmensen van Monsanto zelf. 9
Een jaar later al kondigde Pharmacia aan Monsanto in de tweede helft van 2002 volledig van de hand te doen. Volgens beursanalisten haalt de agrotak van het bedrijf het aandeel van Pharmacia omlaag.
Eigenlijk was het Pharmacia bij de overname van Monsanto alleen maar te doen om Searle. Deze Monsanto-dochter produceert het artritismiddel Celebrex, wat zeer veel geld in het laatje brengt. Omdat Pharmacia vermoedt dat niemand de Monsanto aandelen wil hebben, zal ze deze gebruiken om haar eigen dividend mee uit te betalen. 10 Daar zitten de aandeelhouders van Pharmacia dan mooi mee te kijken.
 
Monsanto is nog zeker niet morsdood. Nog steeds voorziet zij wereldwijd zo'n 40 miljoen hectare van gentech gewassen. Vermoedelijk zal dat areaal de komende jaren niet drastisch afnemen. Maar de groei is eruit bij gentech, de hoge verwachtingen zijn in rook opgegaan, de schittering is verdwenen en de reus is neergestort. Misschien hoor je in juli straatventers roepen: "Wie wil er nog aandelen van Monsanto - alles moet weg - aandelen voor een prikkie - Monsanto - wie maakt me los?!" Ik zou er niet aan beginnen.
 
Tegenslag in Brazilië en China
 
"We denken dat we over drie jaar 50 procent van de Braziliaanse sojaboonmarkt in handen hebben, als we tenminste in staat zijn om alle zaden te produceren die we nodig hebben". Dat zei Antonio Carlos Queiroz, president-directeur van Monsanto Brazilië in 1998. 11
Ondertussen ligt de situatie geheel anders. De gentech sojabonen zijn nog steeds verboden in Brazilië. Weliswaar had landbouwminister Pratini de Moraes Monsanto beloofd haar sojabonen toe te laten. Maar die toezegging moest hij augustus 2001 intrekken, toen Greenpeace en lokale consumentengroepen naar de rechter waren gestapt. Zij betoogden dat de toelatingsprocedure nog niet voltooid was en de rechter stelde de organisaties in het gelijk. 12
 
Ook in China moet de gentech reus een tegenslag verwerken. De introductie van genetisch gemanipuleerd Bt- maïs is minstens met een jaar vertraagd tot zeker 2003. De Chinese regering is niet langer tevreden met kleine veldproeven, maar eist opeens ook grote. 13

 
Bt-maïs levert boer niet meer op
 
Monsanto heeft altijd beweerd dat Bt-maïs voordelig is voor boeren omdat de opbrengsten een stuk groter zijn door de ingebouwde bescherming tegen het insekt de maïsboorder. Onderzoeker Charles Benbrook uit Idaho heeft in een zeer uitgebreide en gedetailleerde studie over zes jaar de extra kosten van het duurdere Bt-maïs vergeleken met de extra opbrengsten. Zijn conclusie is dat een boer die goed in de gaten houdt of de maïsboorder in zijn maïs zit en alleen spuit wanneer dat nodig is, goedkoper uit is met conventioneel zaad. Gemiddeld schieten boeren er ruim 3 dollar per hectare bij in als ze de genetisch gemanipuleerde variant gebruiken. 14

 
Monsanto en Aventis voor de rechter
 
Larry Hoffman en Dale Beaudoin, twee biologische boeren uit de Canadese deelstaat Saskatchewan, daagden in januari Monsanto en Aventis voor de rechter. 15 Zij eisen een schadevergoeding, nu zij geen biologisch koolzaad meer kunnen verbouwen. Biologische produkten dienen volledig gentech vrij te zijn en dit kunnen zij niet meer garanderen. Dat komt omdat er in Canada veel gentech koolzaad op de velden staat, waarvan het stuifmeel alle kanten opwaait.
Bovendien eisen de beide bioboeren een gerechtelijk verbod op de introductie van gentech in de tarweteelt, de basis van de akkerbouw in Saskatchewan.
 
De juridische actie is maandenlang voorbereid met vele bijeenkomsten, wordt gevoerd namens alle biologische boeren en wordt ook ondersteund door hun organisatie. Bovendien is het mogelijk voor biologische boeren uit andere delen van Canada om in de loop van het proces aan te haken.

 
 
Noten
1.
'What is Monsanto up to now? Good question!'; Brewster Kneen; Corporate Watch; 5 juli 1998.  terug
2.
'Seeds - the Jolly Green Shrinking Giant'; Rafi; 3 september 1999; www.etcgroup.org  terug
3.
'Speed bump or blow-out for GM seeds? - stalling markets, taco debacle & biotech bail outs'; Rafi; 21 december 2000; www.etcgroup.org  terug
4.
Idem.  terug
5+.
Volgens de zeer deskundige kritische onderzoekers van ETCgroup heeft Monsanto in 2000 het zaad geleverd voor 94 procent van het aantal hectaren wereldwijd dat met gentech gewassen is beplant. 'Globalization, Inc. - concentration in corporate power: the unmentioned agenda'; ETCgroup; juli/augustus 2001; www.etcgroup.org
Het Londense bureau Wood Mackenzie, gespecialiseerd in analyses van de agrochemische industrie, gaat uit van een marktaandeel van Monsanto in 1999 van 80 procent. 'Speed bump or blow-out for GM seeds? - stalling markets, taco debacle & biotech bail outs'; Rafi; 21 december 2000; www.etcgroup.org  terug
6.
'Monsanto en Du Pont praten over fusie'; Het Financieele Dagblad; 4 maart 1999.  terug
7.
'Pharma-gedon - Monsanto terminates itself. No surprises in no-name $27 billion merger'; ETCgroup; 22 december 1999; www.etcgroup.org  terug
8.
'Farmapartners stoten agroactiviteiten af'; Het Financieele Dagblad; 21 december 1999.  terug
9.
'Pharmacia ditching Monsanto'; The Ram's Horn - a monthly newsletter of food system analysis; november/december 2001.  terug
10.
* 'Pharmacia seen spinning off Monsanto'; Reuters; New York, 12 november 2001.
* 'Pharmacia to shed Monsanto'; Reuters; New York, 28 november 2001.  terug
11.
'Monsanto expanding in Brazil' in International Agricultural Development; vol. 19, no. 1.  terug
12.
* 'Brazil backs off approving GM soybeans'; Reuters; Sao Paulo, 9 augustus 2001,
* 'Courts force Brazil government to retreat on Monsanto GMO soy' in Dow Jones; 20 augustus 2001.  terug
13.
'China's GM rules to slow Monsanto's Bt corn plan'; Reuters; Shanghai, 11 juni 2001.  terug
14.
'When does it pay to plant Bt- corn? - farm level economic impacts of Bt corn, 1996-2001'; Charles M. Benbrook; Idaho, december 2001; www.iatp.org  terug
15.
'Good News' in The Ram's Horn - a monthly newsletter of food system analysis; Sorrento, februari 2002; pagina 2. Zie: www.saskorganic.com  terug
 
*          *           *

Over enige tijd verschijnt de volgende serie artikelen. Wil je een seintje wanneer deze er zijn, stuur dan een berichtje naar: jpsmit@xs4all.nl
Reacties naar het zelfde e-mailadres.
 
 
Verder naar het volgende artikel >>
<< Terug naar het begin van dit artikel.
Naar  overzicht   maart.
 
 
 


_
___