[Duurzaamlijst] Seattle '99, het verlovingsfeest van links en rechts?

[Fabel van de illegaal <lokabaal@dsl.nl>]

Beste mensen,

Hierbij zenden we jullie het artikel "Seattle ‘99, het verlovingsfeest
tussen links en rechts?", dat is geschreven met het oog op de top van de
Wereldhandelsorganisatie eind november in Seattle (VS), en het verzet
daartegen.

Voel je vrij om het artikel in bladen te plaatsen of op andere manieren
verder te verspreiden. Reacties op het artikel zijn van harte welkom.

Met vriendelijke groet,
namens De Fabel van de illegaal,
Eric Krebbers
Merijn Schoenmaker

-----------------------------------------------------------

Seattle ‘99, het verlovingsfeest van links en rechts?
Merijn Schoenmaker en Eric Krebbers

Eind november begint in Seattle de nieuwe onderhandelingsronde van de
Wereldhandelsorganisatie (WTO). De Amerikaanse stad zal dan het toneel
worden van een reeks demonstraties, acties en discussiebijeenkomsten.
Langzamerhand verzamelt zich onder de vage paraplu van de beweging tegen
"de globalisering" een bonte mengeling van activisten, lobbyers en
politici. Links en rechts lijken elkaar daarbij nauwelijks meer te bijten. 

"Een historische verandering is onderweg in het hart van het
globaliseringsproces: miljoenen mensen zijn aan het mobiliseren.
Tienduizenden van hen zullen naar Seattle komen"1, roept de lobbyiste Susan
George al maanden. "De strijd tegen de WTO en alles waar het voor staat is
nu het belangrijkst. De kans bestaat dat we het winnen."2 George is een van
de toonaangevende Europese lobbyisten tegen "de globalisering". 
Aan zelfoverschatting geen gebrek in lobby-kringen. "Seattle wordt het
protest van de eeuw", melden enkele van haar collega's zonder veel
historisch besef. "De bazen zijn bang", voegen anderen daar nog aan toe.
Maar voor wie dan? De linkse beweging is toch sinds de val van de muur op
sterven na dood? Daarom zoeken de lobbyers het niet langer exclusief aan de
linkerzijde. Ze werken keihard aan een geheel nieuwe wereldwijde beweging,
waarin behalve linkse mensen ook conservatieven, nationalisten en zelfs
nieuw-rechtsen zich thuis moeten kunnen voelen. Het vage containerbegrip
"globalisering" komt daarbij goed van pas. Iedere stroming kan er de eigen
problemen op projecteren.
George en zo'n 60 andere lobbyers, onderzoekers en opiniemakers en hun
NGO's hebben zich verenigd in het International Forum on Globalization
(IFG), een elitaire denktank. Ze organiseren een van de congressen in
Seattle en worden niet moe te herhalen dat ze wel 2400 deelnemers
verwachten. De IFG-ers voeren vaak het woord op bijeenkomsten overal ter
wereld. Ze vormen de belangrijkste motor achter de campagnes tegen "de
globalisering", en zijn initiatiefnemer van zowel destijds de acties tegen
het MAI-verdrag als nu tegen de WTO. 
Hun bedoeling is om links en rechts samen te brengen in één enorme
beweging, en dat lijkt hen nog te gaan lukken ook. De IFG-lobbyers
koesteren daarom hun wat progressieve imago en proberen tegelijkertijd voor
rechts acceptabel te blijven. Maar wie hun teksten eens goed doorspit weet
het zeker: het IFG staat voor een rechtse en conservatieve politiek. Met
hun kritiek op "de globalisering" en de multinationals proberen ze de
resterende linkse activisten voor hun conservatieve karretje te spannen en
hen ideologisch te beïnvloeden. De IFG-ers vormen daarom een gevaar voor de
toch al zo kwetsbare linkse beweging. 
Ook in Nederland doen linkse activisten steeds gretig mee aan de door
IFG-ers geïnitieerde campagnes. Ook hier wil men eind november actie gaan
voeren in het kader van de wereldwijd gecoördineerde protesten. Begin dit
jaar wierf De Fabel nog samen met enkele andere Nederlandse organisaties
intensief ondertekenaars voor een NGO-verklaring over de WTO die was
opgesteld door enkele IFG-ers. Toen het ware gezicht van het IFG duidelijk
werd, stopte De Fabel daarmee. De andere organisaties gingen door.
Binnenkort publiceert De Fabel een uitgebreide analyse van de rechtse
opvattingen van vooraanstaande IFG-leden.

Franse cultuur in gevaar

Seattle maakt zich op voor de ontvangst van activisten uit tal van landen.
Peoples' Global Action (PGA) organiseert dit keer maar liefst 2
actiekaravanen richting de WTO-bijeenkomst. Een vanuit de VS, waaraan ook
activisten meedoen uit het Mexicaanse Chiapas. En een andere vanuit Canada,
die aansluit op het elitaire IFG-congres. Een opvallende keuze, want het
PGA staat immers bekend als linkse basisbeweging.
Verwacht worden in Seattle verder milieu-activisten, vakbondsleden,
staalarbeiders, chauffeurs, boeren, vissers, postbodes, vrouwenstrijdsters,
kunstenaars, studenten, homo-activisten en pacifisten. Slechts een kleine
minderheid van hen wil volledig van het kapitalisme af. De rest ziet liever
een internationale regulering van "de economie" of kiest ongegeneerd voor
een nationalistische toekomst.
De Franse boerenleider Jose Bove van de Confederation Paysanne (CP) behoort
zonder twijfel tot de nationalistische categorie. De boeren van de CP zijn
boos op de Amerikaanse regering. Die verdubbelde de invoerheffing op Franse
kazen, als wraak vanwege het besluit van de EU om Amerikaans hormoonvlees
te weren. De boeren startten daarop direct een intensieve campagne tegen
McDonald's, want dat is immers een multinational uit Amerika. 
Er volgde een reeks acties, waarbij de boze boeren in Millau zelfs een
vestiging sloopten. In juni kwamen de Indiase boeren van de PGA-karavaan
een handje helpen met de acties. In eigen land kennen zij ook een traditie
van strijd tegen Amerikaanse bedrijven. De Franse boeren verstoorden verder
nog een Amerikaans filmfestival, omdat ze zich zo'n zorgen maken om hun
eigen Franse cultuur. Bove werd daarop gearresteerd, maar korte tijd later
weer vrijgelaten. Hij bedankte vriendelijk de Franse premier en president
voor hun steun, en ontving van het ministerie van Landbouw een retourtje
Seattle, om daar de Franse belangen te gaan verdedigen. Naast onder meer de
Franse Communistische Partij en het Front National reageerden ook enkele
Nederlandse anti-globaliseringsactivisten dolenthousiast op de
boerenacties. Ze riepen op tot solidariteit met Bove.3

Voor de arbeidersgezinnen

Seattle wordt "een historische confrontatie tussen de civiele samenleving
en de macht van de bedrijven", aldus Mike Dolan. Hij werkt voor de
Amerikaanse consumentenorganisatie Public Citizen van oprichter Ralph
Nader. Public Citizen is verbonden aan het IFG en startte destijds de
campagne op tegen het MAI. Dolan heeft zich nu opgeworpen als de grote
coördinator en spreekbuis van de tegenbeweging in Seattle. Niet iedereen is
daar even blij mee, maar er is weinig aan te doen. Hij zit als een spin
midden in het web. Enerzijds steunt Dolan de Amerikaanse PGA-karavaan met
enkele duizenden dollars, anderzijds neemt hij het op voor de
extreem-rechtse Pat Buchanan, inmiddels presidentskandidaat voor de derde
Amerikaanse politieke partij, de Reform Party. "Wat je verder ook zegt over
Pat Buchanan, hij is de enige kandidaat bij de verkiezingen die
gepassioneerd en onvoorwaardelijk de legitieme verwachtingen van de
werkende gezinnen in de globale economie zal verdedigen"4, aldus Dolan.
Buchanan ondersteunt inderdaad Amerikaanse arbeiders. Zolang ze maar
conservatief en gehoorzaam zijn, en niet werkloos, zwart, homo, vrouw,
lesbisch of joods. Met linkse arbeiders heeft hij eveneens weinig op.
Buchanan over Argentinië: "Met militairen, politie en huurlingen, verdwenen
tussen de 6.000 en 150.000 linksen. Wreed: ja; maar wel succesvol. Nu is er
vrede in Argentinië, de veiligheid is hersteld."5 

Ogen dicht

Het voormalige Republikeinse kopstuk Buchanan staat bekend om zijn scherpe
uitvallen naar internationale economische verdragen als GATT, NAFTA, MAI en
nu de WTO. "Van huis uit tegengestelde krachten, die politiek uiteenlopen
van Ralph Nader tot Pat Buchanan, vinden een gemeenschappelijk belang op
het gebied van handel"6, aldus IFG-er Mark Ritchie. Hij is tevens directeur
van het Amerikaanse Institute for Agriculture and Trade Policy dat kleine
boeren ondersteunt. Buchanans partijgenoot Talbott is het met Ritchie eens:
"Als je je ogen dicht doet, is het moeilijk veel verschil te horen tussen
de linkse Ralph Nader en de rechtse Pat Buchanan, als ze het hebben over
het vernietigende effect van de internationale vrijhandel op de Amerikaanse
arbeider en de behoefte om het grootkapitaal te verwijderen uit Washington"7. 
Dat grootkapitaal is volgens Buchanan overigens voornamelijk in handen van
"de joden". Hij presenteert zichzelf als "de enige leider in dit land die
tegen de joodse lobby op durft te komen".8 Buchanan noemt Hitler een moedig
man en twijfelt eraan of de holocaust wel echt zo omvangrijk was.9
Maar het "joodse" grootkapitaal is niet de belangrijkste reden waarom
Buchanan zich kandidaat heeft gesteld voor de verkiezingen. Nee, hij wil in
de eerste plaats een eind maken aan de "illegale migratie", die "de
culturele ondergang van onze natie"10 zou veroorzaken. 
De populist Buchanan is misschien wel de belangrijkste vertegenwoordiger
van extreem-rechts in de Verenigde Staten. Zijn achterban bestaat onder
meer uit christen-fundamentalisten, militie-leden en neo-nazi's. Het gaat
om miljoenen mensen. Dat verklaart wellicht Dolans flirt. Voorzien van zijn
enthousiaste commentaar stuurde hij een krantenartikel rond waarin Buchanan
openhartig zegt: "Amerikaanse arbeiders en mensen eerst!"11 In die
opvatting staat Buchanan overigens verre van alleen. Ook bijvoorbeeld de
grote rechtse vakbond AFL-CIO wil "de rechten en belangen van de
Amerikaanse arbeiders tot prioriteit maken"12. De vakbond mobiliseert ook
voor de demonstraties in Seattle.

De staat is niet de vijand

Toen Dolans opvattingen en werkwijzen bekritiseerd werden vanuit de
basisbeweging, nam de coördinator van de Amerikaanse PGA-karavaan het
direct voor hem op. "Laten we samenwerken wanneer het kan, desnoods
parallel aan elkaar, maar nooit tegen elkaar wanneer ons doel is de
eliminatie van de WTO en de ervan profiterende bedrijven."13 
Dolan herhaalt tijdens alle voorbereidingen dagelijks zijn mantra: "Onthou,
onze vijanden zijn niet de overheden die de WTO vormen. De vijand is de
internationale bedrijfslobby voor vrijhandel."14 Bij de voorbereidingen
werkt hij dan ook probleemloos samen met het rechtse Republikeinse
gemeenteraadslid Derdowski. Die lanceerde eerder in Seattle het plan voor
een MAI-vrije zone. Ook volgens Derdowski overstijgt de kwestie van de WTO
de oude scheidslijnen tussen links en rechts. "Het gaat de conservatieven
om de Amerikaanse soevereiniteit, om de grondwet. De staat en lokale
overheden dreigen weggevaagd te worden door internationale verdragen, die
de macht aan buitenlandse organisaties afstaan."15 
Dolan organiseert samen met de Republikeinen een demonstratie in Seattle.
Op een voorbereidende vergadering brainstormden Dolan en Derdowski erover
hoe ze de conservatieve bewoners van de rijke wijken van Seattle ook de
straat op zouden kunnen krijgen. Ze besloten er de IFG-er David Korten op
te zetten. Deze ex-zakenman zou namelijk in de rijke wijken gemakkelijk
aansluiting kunnen vinden.16 Vlak daarop was Korten weer te vinden in het
kamp van de basisbeweging. Hij fungeerde als een van de belangrijkste
gastsprekers op een strategiebijeenkomst over geweldloze directe actie.
Korten is misschien wel de meest vooraanstaande ideoloog van de beweging
tegen "de globalisering". Hij zou het liefst terug willen naar de jaren 50
toen de economie volgens hem nog lokaal was en het kapitalisme niet
"geperverteerd". Zijn tweede stokpaardje is neo-malthusiaans. Hij wil de
wereldbevolking van 6 naar 1 miljard terugbrengen. Hoe? Dat laat hij
wijselijk in het midden.17

Cruciale veldslagen

Ook George meent dat de "staatssoevereiniteit bedreigd"18 wordt. Daarom
moeten we volgens haar "de grootst mogelijke eenheid nastreven"2. Dat bleek
ook bij de strijd in de VS tegen de invoering van speciale presidentiële
bevoegdheden om handelsverdragen sneller door te drukken, aldus George. "De
linkse anti-NAFTA en anti-WTO krachten hebben de zogenaamde fast-track
bevoegdheden alleen kunnen tegenhouden met behulp van extreem-rechts. Toch
was het goed om ze tegen te houden."19 Ook Ritchie, haar collega bij het
IFG, heeft goede ervaringen opgedaan in de samenwerking met extreem-rechts.
"Afgezien van Nader en Buchanan brengt de alliantie tegen GATT en NAFTA een
breed spectrum bijeen van elementen die vroeger rechts en links zouden zijn
genoemd. Die diversiteit aan meningen en bewegingen gaven de campagnes veel
kracht"6.
De Fabel verzet zich daarentegen juist met hand en tand tegen samenwerking
met rechts en extreem-rechts. Wie daartoe overgaat laat immers automatisch
de migranten, vrouwen en homo's in de steek die door rechts vertrapt
worden. De afgelopen maanden heeft De Fabel internationaal zware kritiek
geleverd op zulke samenwerking. De kritiek spitste zich vooral toe op de
praktijken en ideeën van de nieuw-rechtse ideoloog Goldsmith, een
belangrijk IFG-lid en tevens sponsor van de denktank20. George heeft zich
daar bijzonder kwaad om gemaakt. De Fabel zou verdeeldheid zaaien in de
beweging. In een woedende brief schreef ze dat De Fabel door de aanhoudende
kritiek op samenwerking met extreem-rechts ertoe bijdraagt dat "we" de
"cruciale veldslagen" die straks "worden uitgevochten"2 in Seattle zullen
verliezen.
De miljonair Goldsmith stond overigens oorspronkelijk ook op het programma
van het IFG-congres in Seattle, maar is er inmiddels alweer van afgevoerd.
Of het schrappen van zijn lezing samenhangt met de kritiek vanuit De Fabel
is nog onduidelijk.

Bronnen:
1. Seattle prepares for battle, Susan George. In: Le Monde Diplomatique,
november 1999.
2. Brief aan De Fabel, Susan George, 21.9.1999.
3. Dolle toestanden in Frankrijk, Kees Stad, 7.9.1999.
4. Rondschrijven per e-mail, 2.3.99.
5. The right wing revolt against the modern age, M. Quigley en Chip Berlet.
6. Cross-border organizing, Mark Ritchie. In: The case against the global
economy and for a turn towards the local, Jerry Mander en Edward Goldsmith,
1996.
7. Right wing populism. Op de homepage van Public Eye, 11.7.1999.
8. Kritiek op Buchanans kijk op nazi-Duitsland, Bert Lanting. In: De
Volkskrant, 25.9.99.
9. Pat Buchanan in his own words, FAIR-report, 26.2.1996.
10. Free trade and foul, Leonard Zeskind. In: Searchlight, oktober 1999.
11. Buchanan dumps on Clinton steel policy, Edward Walsh. In: Washingon
Post, 2.3.1999.
12. Gephardt calls for a seat at the table for labor, environmentalists in
WTO-talks, Tom Gilroy. In: Washington Post, 13.10.99.
13. Brief per e-mail, Michael Morrill. 13.10.99.
14. Protesters busily practice for WTO meeting in Seattle, David Postman.
In: Seattle Times, 10.9.99.
15. Shutting down Seattle, Geov Parrish. In: Seattle Weekly, 19.8.99.
16. Globalization foes plan to protest WTO's Seattle round trade talks,
Helene Cooper. In: Wall Street Journal, 16.7.99.
17. Antiglobalization, Doug Henwood. In: Left Business Observer nr. 71,
januari 1996.
18. State sovereignty under threat - globalising designs of the WTO, Susan
George. In: Le Monde Diplomatique, juli 1999.
19. Brief van Susan George, 17.9.1999.
20. Miljonair Goldsmith steunt links en extreem-rechts, Eric Krebbers.
Goldsmith en zijn Gaiaanse hiërarchie, Eric Krebbers. Beide in: De Fabel
van de illegaal nr. 36, september 1999.

-----------------------------------------------------------------
De Duurzaamlijst: | Abonnement opzeggen? Stuur een E-mail aan:
voor nieuws,      | majordomo@ddh.nl en schrijf in het tekstdeel:
opinie en overleg | unsubscribe duurzaamlijst
-----------------------------------------------------------------
Meer over de Duurzaamlijst op http://www.ddh.nl/duurzaam