Helsinki Committy for human rights
Het Helsinki Comité van de mensenrechten in BiH heeft een jaarlijks
verslag gepubliceerd over het
persvrijheden in BiH in 1999. Het rapport is gebaseerd op een totale
analyse en gevolgen voor de media in BiH,
en dan vooral de onafhankelijk media. Gezien het aantal aanslagen op
verslaggevers en uitgevers en de vele
anonieme brieven en telefoontjes het afgelopen jaar was de status van
journalist in BiH iets om ongerust over te
zijn.
Het meest drastische voorbeeld is de aanslag op Zeljko Kopanja, uitgever
van 'reporter' in Banja Luka wat
plaatsvond in de herfst van 1999 en Zeljko overleefde alleen maar met
veel geluk. Srdjan Dizdarevic zei dat 'de
aanslag op Kopanja vertegenwoordigt de grenzen van de journalistiek in
dit land'.
Dit tragische evenement toonde aan dat journalistenalleen kunnen
overleven zo lang zij de autoriteiten niet
aanraken en de slechte dingen die zij doen in naam van het volk. Als ze
over de lijn gaan kunnen dingen als met
Kopanja ook met hen gebeuren.
1999 was een jaar vol met rechtzaken tegen journalisten in BiH. Meestal
waren het rechtzaken tegen
onafhankelijke journalisten die het niet hebben op de drie belangrijkste
stromingen in het land. En de eerste
rechtzaken leipen dan ook tegen verslaggevers en uitgevers van Slobodna
Bosna en BH Dani. Vlak voor dat zijn
mandaat afliep heeft Carlos Westendorp nog een besluit gemaakt dat
gevangenisstraf voor journalisten
onmogelijk moet maken. Maar de officials in de federale regering maakte
een wet op smaad als misdaad, als een
daad om Westendorp met gelijke munt te betalen. De boetes die bij de wet
horen maken alles duidelijk. Zij die
de wet overtreden betalen 2 tot 10.000 DM (voor journalisten) en 20 tot
100.000 DM (voor uitgevers). Dat
betekent;
a. Directe druk op de journalisten die hen dwingen hun eigen werk te
censureren
b. Enorme financiële boetes voor uitgevers die gezien de economische
situatie in BiH als gevolg hebben dat de
media die zich schuldig maakt ook meteen out of business is.
De federale regering accepteerde deze wetsvoorstel eind 1999 en stuurde
het door aan het parlement. Gelukkig
hebbed de hoge afgevaardigde (Wolfgang Petritsch) en de het hoofd van de
OSCE (Robert Berry) verzocht om
de wet terug te trekken met als argument dat de boetes die in het
wetsvoorstel staan onaanvaardbaar hoog zijn
Zeker, de druk op de media, vooral de onafhankelijke media kan in
verband gebracht worden met het feit dat
dictatuur een van de meest efficiënte manieren is om de nationale
partijen aan de macht te houden. Zoals Srdjan
Dizdarevic zei: het jaar 2000 kan zelfs veel meer consequenties
meebrengen voor de Bosnische journalisten,
waarbij we de komende verkiezingen niet uit het oog verliezen. En ook
omdat de regering, opgeschrikt door de
Kroatische verkiezingsuitslag, er alles aan zal doen om hen die slechte
dingen aan het licht willen brengen de
mond te snoeren, en zodoende trachten hun verkiezingsoverwinning te
garanderen. Het nieuws dat het dagblad
Reporter uit Banja Luka Milorad Dodik zal aanklagen vanwege zijn
aanhoudende beschuldigingen aan het adres
van de redactie van Reporter, bevestigd het gevecht dat gaande is.
Dizdarevic hamert ook op de noodzaak van internationale steun voor de
onafhankelijke media. Want, volgens
hem, de gedachten dat de media zich moet handhaven volgens marktconforme
normen gaat niet op in BiH. A
Aan het eind van dit verhaal over media in BiH kunnen we ter illustratie
de uitspraak van het journalistencomite
bij de journalisten bijeenkomst onder de titel "Aanvallen op de media -
Wie volgt?" aanhalen. Hierin werd
gezegd dat journalisme, samen met ontmijning de twee gevaarlijkste
beroepen van BiH zijn.
Het comité heeft ook een rapport gepubliceerd met daarin de
mensenrechten situatie in de BiH regio. De gehele
situatie werd onschreven as slecht en de meeste problemen deden zich
voor in de regio Drvar,
Bihac/Cazin/Velika Kladusha (Unsko Sanski kanton) in de Bosnische
federatie en Foca/Srbinje als de slechtste
regio in Republika Srpska. We hopen dat de gezamenlijke acties van de
internationale gemeenschap en de lokale
regeringen veranderingen aan kunnen brengen in deze situatie
Het jaar is begonnen, en de mensen rechten???
Interesse?