[West-Sahara] Saharanen vragen niet om de maan

[Frank Willems]

Beste mensen,

Hierbij het artikel dat Carolien Roelants heeft gemaakt in de NRC met het
vraaggesprek dat zij had met Mohamed Khaddad.
Dank je wel Jill!

----------------

Interview Polisario-diplomaat Khadad Emhamed over de vergeten Westelijke
Sahara

‘Saharanen vragen niet om de maan’

Geen land erkent de Marokkaanse annexatie van de Westelijke Sahara. Maar
Marokko zit er en de Saharaanse zaak raakt langzaam vergeten.
Door onze redacteur
Carolien Roelants

Den Haag. Sinds 37 jaar leven meer dan 150.000 Saharanen in
vluchtelingenkampen in een strook grensgebied van Algerije en de
Westelijke Sahara, de voormalige Spaanse kolonie die in 1975 door Marokko
werd geannexeerd. De rest van de half miljoen inwoners van de Westelijke
Sahara leeft onder Marokkaanse bezetting. De Saharaanse diplomaat Khadad
Emhamed heeft zijn hoop nu gevestigd op de ‘Arabische lente’.
„De belangrijkste eisen daarvan zijn democratie, mensenrechten,
zelfbeschikking, menselijke waardigheid. Dat zijn dezelfde doelstellingen
als die van het Saharaanse volk. De strijd begon in Tunesië en Egypte. Nu
is het in Syrië, ik weet niet waar het morgen is.”

U hoopt, morgen in Marokko?
„Ja. Ons probleem met Marokko is de monarchie. De koning regeert en er is
geen ruimte voor beweging in de kwestie van de  Westelijke Sahara”, zei
hij eerder deze maand in een interview in Den Haag.
De strijd voor zelfbeschikkingsrecht van het Saharaanse volk wordt gevoerd
door het onafhankelijkheidsfront Polisario. Khadad Emhamed maakt deel uit
van het leiderschap en is lid van het team dat onder auspiciën van de
Verenigde Naties onderhandelt met Marokko. Na 16 jaar oorlog werd een
staakt-het-vuren gesloten en produceerden de VN een plan tot een
referendum waarin de Saharanen zich zouden kunnen uitspreken over de
toekomst van hun land. Maar Marokko wil geen referendum, en de kwestie
raakt langzaam vergeten. De Saharanen leven in een gevaarlijk gebied – het
grenzeloze woestijngebied strekt zich uit van Libië, Algerije, Mali en
Mauretanië richting de Atlantische Oceaan. Smokkelkaravanen doorkruisen de
regio met drugs en wapens.

Precies het soort zaken waarbij mensen betrokken raken die jaren en jaren
zonder enig vooruitzicht in kampen leven.
„Dat is het cliché: vluchtelingen en kampen betekenen armoede, dat
betekent desperado’s en een zoektocht naar legale of illegale rijkdom. Dat
is het beeld dat over ons verspreid wordt door Marokkaanse lobby’s: het
zijn desperado’s en ze houden zich bezig met drugs en terrorisme. Alle
grote mogendheden volgen tegenwoordig wat er in de regio gebeurt. Ze
hebben er hun spionnen. Waarom hebben ze dan geen bewijs gepubliceerd? En
kunt u zich voorstellen dat Algerije dat zou tolereren? Een land dat zo
hard tegen terrorisme heeft gevochten?” Algerije is de belangrijkste
bondgenoot van Polisario.

Tachtig landen erkennen de Saharaanse Arabische Democratische Republiek.
Wat doen zij voor u?
„Veel van die landen kunnen niets doen. Druk moet komen van landen die
invloed hebben op Marokko, zoals de Verenigde Staten of de Europese Unie.
Wat wij vragen is een democratische oplossing. Wij vragen niet om de maan.
U stuurt vliegtuigen naar Libië in dienst van de democratie. Is Marokko
anders?”

De VS en Europa oefenen geen enkele druk uit op Marokko.
„Dit is een van onze grootste problemen. Erger, ze sluiten de ogen voor
wat Marokko doet. Sommige werken met Marokko samen bij de exploitatie van
mineralen en voedselproductie in de Sahara. De EU had een akkoord met
Marokko geover visrechten maar dat heeft het Europees parlement
afgewezen.”

Wat is de houding van Spanje en Frankrijk, de landen met de grootste
invloed op Marokko?
„Er is de nieuwe context van de noodsituatie in het noorden van
Mali, waarbij Frankrijk is betrokken, en van de economische crisis in
Europa, met name in Spanje. Dat kan beide landen tot een voor ons
interessantere aanpak brengen. Met het bezoek van de Franse president
Hollande aan Algerije in december is er het begin van een samenwerking die
jarenlang heeft ontbroken. Ook Spanje lijkt in te zien dat vrede tussen de
Maghreblanden misschien nuttiger is dan het oude antagonisme. Dat kan de
Saharaanse kwestie meer zichtbaar maken.”

Wat heeft u in Nederland gedaan?
„Ik heb hier laten horen dat 37 jaar bezetting welletjes is. Marokko
onderdrukt ons, maar toch heeft het gefaald. Het volksverzet gaat door. En
geen enkel land heeft de Marokkaanse annexatie erkend. Het is tijd om met
een nieuwe frisse blik naar de situatie te kijken en een nieuwe politiek
te lanceren in overeenstemming met de Arabische transities en
democratische beginselen.”

Hebben uw gesprekspartners op het ministerie van Buitenlandse Zaken u iets
beloofd?
„Dat kan ik niet zeggen. Maar ze volgen de zaak en dat is belangrijk.”