Politics in November 1999


*Vierjarig bestaan van het Dayton accoord.

Deze maand November markeerde het vierjarig bestaan van het Dayton accoord, getekend in Dayton, Ohio, in het huis van de Americaanse baas. Vanwege dit feit moest de datun gevierd worden.
De gehele Bosnische delegatie ging in een vliegtuig ('een, verenigd en tezamen', volgens tevreden Americaanse supervisors). Dit is een precedent in de Bosnische politiek, drie afgevaardigden van het presidium die tezamen reizen (voor de tweede keer sinds hun bezoek aan Slovenie) en dus nu naar America.
Het Bosnisch presidentiele trio kwam tesamen in New York met Richard Holbrooke, de architect van de Dayton accoorden. De belangrijkste discussie ging over de grens controle dienst. Discussie, als we zo het voortdurende defensieve geratel, het blinde en koppige, persoonlijke, (nationalistische) gedrag van de leden mogen noemen. Totdat Richard Holbrooke met zijn vuist op tafel sloeg. Zo is de New York declarartie tot stand gekomen. En zij poseerden alle voor de camera's, (on)tevreden en (on)verenigd. Gezien het aantal declaraties en sessies tot dusver, lijkt Bosnie een van de meest welvarende landen in de wereld. In ieder gaval in de top tien. Maar de realiteit is anders. Het is interesant dat de oppositieleiders tezamen met de 'leiders' naar America gingen. Zei gingen naar Dayton, Ohio, waar Madaleine Albright hen opwachtte. Dank zei hun toonde het gehele bezoek dat niet alles in Bosnie "vooruitgang, ontwikkeling, mensenrechten en 'hopen dat we snel toegelaten worden in de raad van Europa' is, zoals verteld wordt door drie presidenten die glimlachen en gezamelijk op de foto gaan (als zij daartoe gedwongen worden). Dat is goed. Maar in hoeverre zijn de Americanen bereid de mislukkingen van hun internationale politiek (in Bosnie, in Kosovo/Yugoslavie en in Irak), naar buiten gebracht door de zakelijke Bosnische oppositieleiders, toe te geven aan hun kiezers?

Wat gebeurde er tijdens de vier jaren van de Dayton Accoorden?
Economisch is Bosnie in een onthutsende staat. Tijdens het privatisatieproces werd alles gestolen of vernield. Mischien is een economische en industriele chaos aanvaardbaar en begrijpelijk na de oorlog, nu is dit niet meer het geval. Zeker niet gezien de enorme bedragen die door verschillende internationale donororganisaties de afgelopen vier jaar in Bosnie zijn geinvesteerd.
De terugkeer van vluchtelingen was een prioriteit van de Dayton Accoorden. Hoeveel mensen gingen werkelijk terug naar hun woonplaats? Zoveel als nodig, zo lijkt het wel. Genoeg om internationale sancties, opgelgd door het OHR (Office of Higher Representative) te voorkomen.
OHR verving een minister van het kanton Sarajevo omdat hij niets deed aan de ten uitvoering van de Sarajevo declaratie (en dan vooral het deel dat te terugkeer van vluchtelingen bepaalt). De meeste vluchtelingen keren terug volgens ethnische karakteristieken van de regio. Niet 'naar hun eigen stad', zoals het populair werd gezegd, maar naar hun eigen ethnische groep.

Het is nog steeds interesant om de Balkan situatie te observeren, en dan niet alleen vanwege de vluchtelingen. De factoren die de lokale crisis veroorzaakten zijn aan het verdwijnen (op verschillende manieren). Anders dan vier jaar geleden toen het accoord werd getekend waren Franjo Tudjman en Slobodan Milosevic deze keer niet in Dayton aanwezig.
Franjo Tudjman, de spirituele leider van (een deel) van de Bosnische Kroaten zal spoedig sterven. Het vertrek van Tudjman wordt gezien als een van de grootste kansen voor een nieuwe richting van Kroatie en de landen eromheen (met name Bosnie Hercegovina). Slobodan Milosevic raakt steeds verder en verder verwijderd van Bosnie en de Bosnische Serviers (dankzij zijn zelf-isolatie). Het verkrek van deze twee mannen betekent waarschijnlijk dat het nieuwe millenium nieuwe relaties op de Balkan brengt. Het zal aan de opvolgers van deze mannen liggen, en aan de mensen die op hen stemmen, om te zien of het beter of slechter zal gaan.

* De vakbonden in BiH aan het eind van deze eeuw.
Eind October reageerden werkers uit de Bosnische federatie op een uitnodiging van de BH vakbond en hielden een algemene staking in Sarajevo, voor het gebouw van het parlement. De ontevredenheid van de werkers was zo groot dat zei uiteindelijk besloten de straat op te gaan en de productie, die sowieso niets oplevert, stil te leggen. De Duitse vakbond betaalde voor de reiskosten (wat logisch is omdat de werknemers niet eens sigaretten kunnen kopen) en de werknemers uit de gehele federatie (voorheen zeiden we altijd Bosnie Herzegovina maar nieuwe grenzen betekenen nieuwe terminologie) kwamen naar de bijeenkomst in Sarajevo. Zij kregen ook steun van de vakbond uit Republika Srpska, wat een van de weinige instituten in RS blijkt te zijn die stabiele partners heeft in de Federatie (en vice versa).
In het begin had de vakbond het over 50.000 mensen maar ik geloof dat het er veel minder waren. Het is denigrerend om te zien hoe incompetent de werknemers zijn maar aan de andere kant zijn zij machteloos om enig sociale verandering te bewerkstelligen. Vele van hen grepen de mogelijkeid aan om de stad te zien (waar zij gewoonlijk niet aan toe komen omdat zij geen geld hebben, zelfs niet voor de dagelijkse behoeften). Ik geloof niet dat ik veel verwachtingen had maar toch was ik teleurgesteld. De regering zal de het bestaan en de protesten van de werknemers blijven negeren totdat zij gevaarlijk worden.
De rol van Edhen Bicakcic, de premier van de federatie, in deze, was een interesante. Als er een hel is dan zou hij er in moeten branden vanwege alle kwade dingen die hij heeft gedaan voor de mensen en de industrie in BiH.
De vakbond had hem uitgenodigd te streken voor de uitgehongerde en ontevreden mensen. Uiteraard weigerde hij de uitnodiging met het argument dat de demonstratie illegaal is. Hij zei ook dat de vakbond zelf illegaal was omdat deze zich verschuilde achter de naam 'Bosnie Hercegovina' terwijl het alleen maar de Federatie vertegenwoordigt. Tussen twee haakjes, hij legde niet uit wie hem het recht heeft gegeven zeven jaar lang BiH te vertegenwoordigen, terwijl hij alleen maar de afgevaardigde van de Federatie is. Maar waarom zal Edhem Bicakcic zichzelf rechtvaardigen tegenover de Bosnische mensen? Als wij zijn logica moeten begrijpen (als die er al is), welk recht heeft dan de gehele groep rond Izetbegovic dat zij BiH vertegenwoordigen toen er niemand van Republika Srpska of Herceg Bosna aanwezig waren. En zoals gezegd, er waren afgevaardigden van de vakbond van RS aanwezig op de meeting in Sarajevo.
De werknemers zullen niets veranderen. Zij zijn daartoe niet in staat. De definitieve regeling van het Bosnische kapitaal zal de paar industriele complexen die nog bestaan in BiH en die Bicakcic niet heeft kunnen ondermijnen (voor eigen gewin) onderuithalen.
En het ziet er naar uit dat men niet kan leven zonder Bicakcic en zijn statements in de pers. Twee maanden geleden zei hij dat de regering 4 of 5 maanden achterstallig pensioen zal uitbetalen. Een paar dagen later vertelde hij dat het niet zal gebeuren. Deze laatste statement staat nog steeds. Wat volgt is onbekend maar omdat er weer verkiezingen aankomen en omdat de stemmers een klein duwtje nodig hebben (op zijn minst met belofte terwijl er sowieso geen verwarming is....). Ter uwer informatie, financiele experts zeiden dat de regering van de Federatie niet in staat zal zijn meer dan vier maanden pensioen uit te betalen in het jaar 2000. In neem aan dat twee daarvan uitbetaald zullen worden vlak voor de verkiezingen in April. Zover over Bicakcic en mensen zoals hen, over de economie in BiH, en dergelijke.
*Verkiezingen in 2000
De registratie voor partijen om deel te nemen aan de verkiezingen in BiH is voorbij. OSVE kondigde aan dat 76 partijen, 17 onafhankelijke kandidaten en 7 coalities (in de Federatie en RS tezamen) deel zullen nemen aan deze verkiezingen.
Interesant is dat de Servische Radicale Partij niet op de lijst staat. Een paar maanden geleden gaf het tijdelijk verkiezingscomitee deze partij een paar voorwaarden. Zij konden deelnemen aan de verkiezingen als hun leider, Nikola Poplasan, zich terug zou trekken. Omdat de partij deze voorwaarde niet accepteerde doen zij niet mee aan de verkiezingen. Hoe zal dit effect hebben op het werk van de SRP? Dat is nog niet zeker, maar vele geloven dat dit het einde van de partij is. Ognje Tadic, secretaris generaal van de partij, heeft opgeroepen tot een boycot van de verkiezingen maar ik geloof niet dat dit veel effect zal hebben.
Het is duidelijk dat er niets over is van de sterkste coalitie van de voorgaande verkiezingen - de coalitie voor een verenigd en democratisch BiH. Er zaten 6 partijen in deze coalitie in 1997 en 4 in 1998. Het aantal is gereduceerd tot de SDA, initiator en grootste partij binnen de coalitie en de partij van Haris Siladzic, de partij voor BiH. Alsof zij de enige zijn die het idee van een democratisch en verenigd BiH verdedigen. De politiek van de SDA en de goedkope eigenbelangen van de andere partijen in de coalitie zorgden ervoor dat het ten einde liep. De coalitie SLOGA staat ook niet op de lijst. Ruzie tussen de leden van de coalitie zorgen ervoor dat ook deze coalitie geen lang leven beschoren was. De deadline voor registratie loopt af op 30 November maar ik geloof niet dat er nog verandering komt in de aankondiging zoals OSVE die deed.
Op dit moment is het nog onbekend hoe de lijst voor de verkiezingen er uit zal zien. Het tijdelijk verkiezingscomitee verklaarde dat de wet, waarin staat dat de leden van het parlement die huizen en appartementen gebruiken van vooroorlogse bewoners, niet deel mogen nemen aan de verkiezingen, nog steeds van kracht is. Dat betekent dat Alija Izetbegovic niet in staat is deel te nemen aan de verkiezingen, omdat deze heer het onderwerp is van vele debatten met betrekking op deze appartementen. De vooroorlogse bewoner van het appartement dat nu voor een derde door de president van BiH wordt gebruikt, wil het terug. Maar goed, als Izetbegovic werkelijk zoveel geeft om de terugkeer zoals hij iedere keer ondertekend.....
Na November zullen de volledige lijsten voor de verkiezingen gemaakt worden dus de informatie is onderweg.
*SDPBIH opgenomen in de Socialistische Internationale.
Sprekend over de verkiezingen.....
SDPBIH is een van de meest serieuze partijen in deze komende verkiezingen. Dit kunnen wij zien door lokale en internationale activiteiten van de partij.
10 jaar na de val van de muur is de SDPBiH geaccepteerd als lid van de Socialistische Internationale in Parijs, drie jaar nadat het een status als observeerder had gekregen. De eerste socialistische partij in voormalig Joegoslavie en het 78ste lid op de lijst van de S.I.. Dit bevestigd het serieuze karakter van de partij. De SDPBiH is een van de weinige politieke opties die regelmatig en productieve contacten onderhouden met international partners (we vergeten even de contacten van de SDA in BiH met SDA in Sandzak en Kroatie, bijvoorbeeld), die een gezond en sociaal politiek programma hebben. In plaats van praten over multi- ethniciteit IS het multi- ethnisch. Zullen de stemmers dit zien tijdens de komende verkiezingen of zullen zij weer worden verleid door twee maanden pensioen van de SDA.....