De politieke gebeurtenissen in oktober 1998

* Stoelendans in de Bosnische politieke top

De presidentiële stoelendans, zoals laatst gemeld in de vorige nieuwsbrief, is begonnen Het moet vier jaar doorgaan en iedere acht maanden zal een van de drie presidiumleden de president zijn. Kandidaat en afgevaardigde van de Servische entiteit, Zivko Radisic, ik geloof van de SLOGA coalitie, heeft de eer als eerste de stoel te bezetten.
Dat moment, (historisch voor de toekomst van BiH, volgens sommige kranten) vond eind september plaats. De drie leden van het presidium (Izetbegovic, Jelavic en Radisic) beloofden dat zij zelf hun leven zullen geven om de taak naar behoren te vervullen en dat is beter voor ons, en zij zullen hun taak met de grootste devotie vervullen en Blahblahblah. Toen kwamen de speeches - Dayton vredesakkoord, industriële vooruitgang, menselijke waardigheid... Later sprak Jacques Klein, Tweede sjef van Carlos Westendorp, en feliciteerden de presidiumleden onder andere met het zo goed leren van de speeches en hij zij dat hij hoopte dat de eed ook zal betekenen dat er een betere toekomst is voor de mensen die op de leden gestemd hadden.
En wij hopen ondertussen dat er geen nieuwe oorlog uitbreekt.

* Vluchtelingen in Herzegovina aangevallen

Verslagen van aanvallen op Servische terugkeerders (het ziet er naar uit dat de vooroordeel Serviër, Bosniër of Kroaat het belangrijkste is geworden in dit Bosnische spel) waren nog niet voorbij en het gebeurde alweer...
Bosnisch terugkeerders die probeerden terug te gaan naar Tasovici (een dorpje vlak bij Capljina - Herzegovina) waar zij voor de oorlog leefden, eindigde met de volgende score: een man gedood en een paar gewonden. Het incident (of is het meer dan dat??) gebeurde toen een ‘onbekende man’ uit een ‘onbekende auto’ een bom gooide tussen de terugkeerders die hun huizen aan het repareren waren. De volgende dag kregen zij een verbale provocatie om de oren van lokale mensen, om maar aan te tonen dat de bommen niet op zich staan. De verbale provocaties hadden de neiging uit te groeien tot een verlenging van het bommen feestje maar dat deed het niet. ‘Slechts enkele huizen brandde af’ en dat was het. Voor nu. De minister van binnenlandse zaken in het Kanton Herzegovina - Mostar, Valentin Coric, een lid van de Kroatische politie elite, stapte op. Hij zei er niet bij of dat was om van de verantwoordelijk af te zijn of dat het was voor de dingen die hij had gedaan.
En de terugkeerders? De dapperste die bleven leven nu in twee huizen die beschermd worden door SFOR soldaten. I geloof dat het Dayton vredesakkoord daarover sprak toen ze het hadden over vrijheid van beweging. 1998 zou het jaar van terugkeerders zijn. I vraag me af of de terugkeer zo enig zin maakt. Of het probleem zit ergens anders...

* Nieuwe splitsing van de SDS?

Tijd voor een radicaal moment.
Volgens het nieuws uit de buren entiteit, staat er een nieuwe crisis binnen de SDS op het punt van uitbarsten. Om meer precies te zijn, zullen zij nog meer leden verliezen. Het grootste probleem voor de SDS is het mandaat van de nieuwe RS regering en de twee stromen binnen de eigen partij. De ene kant is radicaal en de andere kant is minder radicaal.
Het probleem begon toen de radicale kant Momcilo Krajisnik voordroeg als nieuwe premier. Met de politieke acties van de man in het achterhoofd zou de consequenties van die keuze niet alleen slecht zijn voor de SDS maar voor geheel Republika Srpska. Mensen die denken als Krasnik vinden dat het alleen maar een kwestie van tijd is voordat men ook daadwerkelijk verkozen word en daarmee is de kous dan af. Maar, uiteraard, is het allemaal niet zo goed, zoals ik al zei, vanwege de minder radicale stroom. Omdat zij weten wat gaat gebeuren als Krasnik de nieuwe premier word weigerden zij de SDS ideologie nog langer te volgen en dreigen met de oprichting van een nieuwe partij. De baas van die partij zou zijn Aleksa Nuha, ook kandidaat voor het premierschap. Haar recentelijke bezoek aan Carlos Westendorp, en zijn steun aan haar politieke keuze wijst er op dat er serieus een nieuwe partij kan komen. De internationale gemeenschap zou deze actie steunen omdat het de samenwerking met nieuwe en de opruiming van machtsstructuren makkelijker maakt. En misschien het belangrijkste is dat een nieuwe partij de macht van de SDS kan breken, wat dan een kleine partij zal worden in plaats van de tweede partij van BiH.
Dingen zijn meer dan relatief. Een paar dagen nadat ik dit schreef gebeurde er iets interessants. De Radicale Partij en de coalitie voor Koning en Vaderland sloten zich aan bij de SLOGA coalitie en vormden zo een meerderheid die nodig is om een regering te vormen. Op een persconferentie zei Biljana Plavsic dat Milorad Dodik, tot dan de premier van RS, waarschijnlijk de nieuwe functie op zich zal nemen en de regering word dan gevormd door leden van SLOGA.
We zullen zien.

* Een paar woorden over Alija Izetbegovic

Izetbegovic heeft net de verkiezingen gewonnen en er gaan al geruchten over zijn vertrek uit het actieve politieke leven. Eigenlijk waren er deze geruchten totdat zijn partij de SDA, de media de geruchten verder verspreidde, aangevallen werden. Er werd verteld dat er gaan aanleiding was voor een dergelijk besluit en zodoende was het alleen maar speculatie. Of het dit de publieke aankondiging? Izetbegovic stelde zich kandidaat bij de verkiezingen alhoewel hij in 1997 had verteld dat hij aan zijn laatste periode bezig was. Het feit is dat de SDA zonder serieuze kandidaat achter zou blijven die de SPD, de grootste oppositie partij, zou kunnen verslaan, indien Izetbegovic zich werkelijk had terug getrokken. Op deze manier werd hij gebruikt om een nieuwe verkiezingszege te verzekeren. Ze hadden besloten voor een ‘zekere’ optie te gaan. Als er enige waarheid is in geruchten zit dan is Haris Sjiladzic zijn potentiële opvolger zijn. Het is aan Izetbegovic, zijn partij of aan Carlos Westendorp, die altijd bereid is de Bosnische stammen een handje te helpen, op te zien hoe lang hij nog deel maakt van de actieve politiek.
Twee Sarajevo magazines hebben gerapporteerd over die de heersende partij en haar leden in verband brengt met grove misdaden begaan in Sarajevo tijdens de oorlog. Het Helsinki Comité eiste een verklaring van hen. Maar nog steeds is de aanval de beste verdediging, en Izetbegovic weet dat goed. Een paar dagen later, op een SDA persconferentie viel hij de media, enkele journalisten, een aantal NGO’s en iedereen die twijfelt aan de soevereiniteit van dit land, aan. ‘ Er zijn eerlijke vrouwen en er zijn hoeren, en er zijn ook eerlijke journalisten en hoeren’ was een van de uitspraken waarmee hij de beschuldigingen weerlegde. In een meer normaal en geciviliseerd land zou zo een iemand zijn positie kwijtraken. Zijn relatie met vrouwen is ook symptomatisch. Het is overduidelijk dat zijn de stemmen van de vrouwen niet meer nodig heeft. De verkiezingen zijn voorbij en daarmee ook zijn argumenten voor vrouwenrechten. Hij kan hen behandelen zoals zijn instinct het toelaat. Maar dat is nog steeds onmogelijk voor iemand in zijn positie.
Er zijn veel dingen symptomatisch aan hem....

* 250 000 menselijke oorlogsfouten

Het besluit gemaakt door de internationale gemeenschap met betrekking op de schoolboeken zijn schokkend voor het Bosnische publiek. Bijvoorbeeld, naast alle andere dingen is dit het meest in het oog springende, is het voorgesteld, of opgedragen, om de zin oorlogsmisdaden de vervangen voor oorlogsvergissingen.
Een oorlogsvergissing???
Ja, vergissingen die aan 250.000 mensen het leven kostte is werkelijk interessant. En de verkrachtte vrouwen en vermoorden kinderen, zijn zij ook een vergissing geweest? Nee, de internationale officials hebben dat niet beantwoord. Ze zeiden alleen maar dat de informatie niet correct is, of beter ... niet correct geïnterpreteerd wordt.
Als ze werkelijk dachten dat de oorlog een vergissing was dan is er ook geen noodzaak voor het tribunaal in Den Haag. Ze kunnen alle zondaars in Den Haag naar de kerk sturen met de opdracht te biechten om vergiffenis te vragen en het probleem zal opgelost zijn. En om hun slachtoffers tegemoet te komen worden er psychiatrische klinieken gebouwd, huizen voor de opvang van wezen en er worden daken op huizen gezet. Als dat de manier is zoals het is...

* Kosovo : Bosnië Hercegovina

Alhoewel Kosovo geografisch gezien misschien een stuk uit de buurt ligt zijn de consequenties van die oorlog (of is ie nu al weer over?) voelbaar in BiH. Niet alleen omdat 10.000 vluchtelingen hun heil hebben gezocht in BiH. Er zijn een aantal dingen die ook gecompliceerder worden tezamen met de moeilijke situatie in Kosovo, bijvoorbeeld de veiligheid van buitenlandse inwoners.
De internationale gemeenschap dacht dat buitenlandse inwoners gegijzeld zouden kunnen worden indien er bombardementen plaats zouden vinden in Kosovo, net zoals gebeurde tijdens de bombardementen op de Bosnische Serviërs. Ambassades gaven hun inwoners het advies Republika Srpska te verlaten. We weten niet of het echt zo is of alleen maar een voorzorgsmaatregel, maar de paniek was gelijk als die in SR Joegoslavië.
Carlos Westendorp schreef een brief aan Milosevic met de opdracht Seselj weg te houden uit Bosnië. Waarschijnlijk omdat Seselj de mogelijkheid voor wraak niet schuwde. Hij zij zelfs dat als zijn slaafje Poplasan president van Republika Srpska dingen zullen (radicaal?) veranderen. Enkele bronnen vertelde dat sommige objecten om de bombarderen in RS zijn (vanwege het belang en contacten met het Joegoslavisch leger). Ik ben er niet zeker van maar iemand zij dat er protesten waren in Banja Luka tegen de NAVO luchtaanvallen.
Toen de dreiging van bommen afnam nam ook de spanning af. Er is nog slechts een klein beetje informatie over Kosovo te vinden, enkele statistieken met aantallen gewonden en gedode en nieuws over Milosevic nieuwe wetten met betrekking op ‘de ondersteuning van publieke informatie’.
En niemand spreekt over de 10.000 vluchtelingen uit Kosovo die nu in BiH zijn...

* Media vrijheid in BiH

“Het Vrijheidshuis", een Amerikaans buro dat onderzoek doen naar media, publiceerde haar resultaten van dit jaar. BiH had de eer om op de lijst te verschijnen. Het is uiteraard een lijst met landen waar geen vrijheid in de media aanwezig is.
Gefeliciteerd.
Maar er zijn ook positieve tekenen. We zijn niet het slechtst. BiH zit tussen Kroatië (iets beter dan ons) en Joegoslavië in. En daar staan we tezamen met de rest van de democratische en vrije landen uit de wereld - Burundi, Djibouti, Tsjaad, Cambodja, Zimbabwe, Ivoorkust... Het ziet er naar uit al we deel zijn geworden van de geciviliseerde wereld, zoals ons verteld is een paar jaar geleden.
De vrijheid van informatie is vooral slecht vanwege de aanvallen die het afgelopen jaar gepleegd werden op journalisten. Wie weet wat er uit rolt als de Amerikanen wisten wat er werkelijk gebeurde hier. Dan zou er nog wel eens een slechtere score uit kunnen rollen.

* Protesten, demonstraties en stakingen

De regering gooiden ze allemaal op een hoop, waarschijnlijk waren vooroordelen niet in het spel.
De Bosnische mijnwerkers staakten weer eens. Omdat ze hun geld niet kregen uiteraard, wat anders. Het ziet er naar uit dat dit de normale manier word om het loon te ontvangen. Stop de produktie, ga de straat op, indien mogelijk in Sarajevo en een paar dagen later is het geld over gemaakt. Dat gaat zo door tot wie weet wanneer.
Ook de organisatie JOB (verenigde oorlogsveteranen) uit Zenica, demonstreerden wederom. De ontmoeting had de naam: Wij leven nog steeds”, en zij vertelde opnieuw wat hun problemen zijn in het dagelijks leven. Ik ben er niet zeker van of er iemand was (uit de politiek) die is komen luisteren. Waarschijnlijk niet. Misschien is het alleen maar om het feit dat de veteranen regelmatig de straat op gaan om hun ongenoegen met anderen te delen. Het is interessant om te zien hoe zij door de Zenica autoriteiten beschuldigd werden van het provoceren van een sociale rel. Wie is er hier gek?
En wie nog niet op de straat zijn maar daar binnenkort wel te vinden zullen zijn, zijn de inwoners die geconfronteerd worden met de uitwerking van de Sarajevo terugkeer declaratie. Het proces van terugkeer, wat volledig gebaseerd is op algehele vrijheid en de vrijheid van beweging, zal alles zijn behalve logisch en realistisch. Het proces van terugkeer, zoals dat in de federatie plaatsvind, is absurd en bizar. Letterlijk komt het er op neer dat mensen wiens huizen zijn opgeblazen, of verdreven zijn uit RS, uit hun huis gezet kunnen worden ten behoeve van terugkeerders uit west Europa. Het probleem is niet eens altijd dat zij hun huis moeten verlaten, of dat de nieuwe bewoners al op de stoep staan. Het probleem is dat er in de toekomst geen enkele mogelijkheid is om ergens naar toe te gaan.
Een andere mogelijkheid voor de internationale gemeenschap is het dwingen van RS om terugkeerders te accepteren, maar dit is nog steeds niet gerealiseerd en de vraag is wanneer dat zal gebeuren. De autoriteiten in RS willen dat nog niet. De internationale gemeenschap kan dat wel, maar zullen zij en wanneer, dat is een andere vraag. Tot dan zal er sociale onrust zijn.
De straat maar op gaan?