*Carlos Westendorp verliet BosnieDe eerste conferentie (officieel heette dit 'summit', topconferentie) van het stabiliteitspact is voorbij. Dertig dagen later, na alle hoempa die volgde op het evenement, wordt het mogelijk eens te kijken naar de belangrijkste besluiten. Tijdens de conferentie waren 9 landen uit Zuid Oost Europa aanwezig, 15 leden van de Europesche Unie en afgevaardigden van de USA, Rusland en Turkije. 42 werelddelegaties bezochten Sarajevo gedurende deze twee dagen. In feite waren alle grote leiders vane huidige politieke scene aanwezig in het Zetra gebouw in Sarajevo.
Ter herrinnering; De stabilitietspact conferentie was geinitieerd door Duitsland met als doel vooruitgang te boken op weg naar een definitieve stabilisatie van vrede in de Zuid Oost Europesche regio.
Laat in de namiddag van de eerste dag begon de eerste vergadering. Het was een vergadering van regionale leden van het pact. De voorzitter was Mahti Ahtisaari, president van Finland en huidige voorzitter van de EU.De regionale vergadering had drie leidende onderwerpen die voorgedragen werden door de drie leden van het Bosnische presidium.
Alija Izetbegovic, leider van de SDA (Partij van Democraische Actie) sprak over mensenrechten, wat een beetje absurd is gezien de politiek van zijn parij. Ante Jelavic, Leider van de HDZ (Kroatische Democratische Unie) sprak over het democratiseringsproces, wat ook absurd is gezien de politiek van zijn partij. Zivko Radisic, lid van het presidium in Republika Srpska, sprak over de mogelijkheden om de economische situatie te verbeteren. Ook al absurd gezien het feit dat de economie van Republika Srpska al enige tijd aan het instorten is. Alle drie gezamelijk uitte zij de algemene houding over de rampspoed van Bosnie Herzegovina.Het is interesant op te merken dat een stoel in deze regionale vergadering leeg bleef. Joegoslavie zal niet uitgenodigd worden zo lang Milosevic president van dat land is. Alhoewel Joegoslavie geen status van actieve deelnemer had waren er verschillende delegaties met de status van waarnemer, uit Montenegro, Sandzjak en Servie. De aanwezigheid van Draboljub Avramovic, een van de sterkste oppositieleiders in Servie was opmerkelijk. Dit laat duidelijk zien wie de favoriet is bij de internationale gemeenschap en wie zij zouden willen zien als toekomstige president van Joegoslavie. De meeste deelnemers drukte hun optimisme uit over deelneming van Joegoslavie omdat zij Joegoslavie als een belangrijke factor beschouwen in de veiligheid van de gehele regio. Of dat betekent dat dat de internationale gemeenschap zal beginnen met acties om Milosevic te vervangen valt te bezien.
De tweede dag van de conferentie begon met de ondertekening van een overeenkomst tussen Kroatie en Bosnie Hercegovina. Franjo Tudjman, president van Kroatie en Alija Izetbegovic, lid van het Bosnische Presidium tekende een overeenkomst waardoor alle problemen met betrekking op de grens tussen die twee landen tot het verleden behoren en dus opgelost zijn op vreedzame wijze.Het laatste gedeelte van de conferentie was een meeting met alle vertegenwoordigers van het stabilitietspact, de Europesche Unie, de USA, Rusland en Turkije. Na een sessie van twee uur aanvaardde zij de Sarajevo Declaratie van het stabiliteitspact voor Zuid Oost Europa. Deze declaratie is niets nieuws. Het staat vol met dingen over mensen rechten, tolerantie, samenwerking tussen verschillende landen, economische vooruitgang, regionale demilitarisatie, de oorlog tegen de misdaad enzovoort.
De vraag is alleen hoe deze dingen te realiseren.
Afgaande op de ambities zou je kunnen zeggen dat het deze keer menes is. Een nieuwe meeting is gepland in September en dan zullen de eerste resultaten al bekeken worden.
De toekomst zal de waarde van de conferentie bepalen. De onderwerpen zij veelvuldig besproken maar de realisatie heeft altijd gefaald.
Zullen de internationale gemeenschap en de landen uit de regio het recht hebben nieuwe bedenkingen te uiten en daarmee nieuwe oorlogen te beginnen? Of hangt dit af van andere factoren, zoals de Americaanse factor bijvoorbeeld. De situatie in Sarajevo heeft iets van haar euforie verloren die aanwezig was in de lokale pers ten tijde van de conferentie. Het is belangrijk mede te delen dat de meeste straten geblokkerd waren zodat wij alleen onze voeten konden gebruiken om ons te bewegen en dat maakte dat veel mensen aan de oorlog herinnerd werden en het was ook de aanleiding voor heel wat gevloek op de delegaties die voorbij raasden in hun dure auto's op de verder lege straten.Hoe anders is het Stabiliteitspact van vorige pogingen om de problemen in Zuid Oost Europa op te lossen? Het lijk er op dat de internationale gemeenschap dit als een laatste mogelijkheid zag om vrede te bewerkstellen tussen de lokale stammen. Naast de mogelijkheid er wat winst uit te slaan, uiteraard. Het was geen toeval dat dit moment was gekozen voor de conferentie. De regio staat aan het begin van een nieuw tijdperk. Na de oorlogen en het verval van fascistische regeringen, die het laatste decennium geheerst hebben. De internationale gemeenschap gebruikt de mogelijkheid om de nieuwe wereld orde de verduidelijken die gebasseerd is op economische samenwerking en persoonlijke belangen, boven oorlogen. De strategie veranderd. Voorheen waren de mensen verdeeld dus was het mogelijk hen te besturen. Maar nu, om Zuid Oost Europa te kunnen besturen moet je ze eerst kalmeren. Dingen zijn veel te ver gegaan. Of misschien is dat precies waar het gaan moest.
Bosnie Herzegovina heeft een vette winst gemaakt in deze eerste conferentie. En heeft ook een flinke som verloren op andere delen. Persoonlijk winsten van Bosniers die aan de conferentie meededen zullen deze keer niet meeberekend worden.
De overeenkomst over de grenzen tussen BiH en Kroatie is getekend. Franjo Tudjman moest het tekenen ten aanschouw van de gehele wereld, waarbij hij zichzelf het recht ontnam ooit nog aanspraak te kunnen maken op Bosnisch territorium. Terwijl Izetbegovic en co. gelukkig lachte, het was waarschijnlijk een niet zo gemakkelijk moment voor Tudjman. Vooral omdat ditzelfde Bosnie Herzegovina in z'n huidige grenzen hem naar Den Haag kan sturen. Het feit dat de kwestie van de westerse grenzen van BiH is opgelost, inclusief de kwestie Neum, bewijst dat zijn handtekening niet slechts een formaliteit is. Ter herrinnering; al deze locaties zijn veerheen bediscusieerd maar nooit werd er een oplossing gevonden.Het economische plan om de regio weer met elkaar te verbinden is een plan voor de langere termijn en het heeft dus meer tijd nodig om te zien wat de realisatie ervan inhoudt. Het is echter duidelijk dat de intensieve contacten na de conferentie moeten doorgaan wil het enig effect kunnen hebben. De eerste ronde tafel gesprekken van de Stabilitietspact leden zal in September in Brussel plaatsvinden. Iedere keer zullen nieuwe ideologen bij elkaar komen en de resultaten analizeren.
En misschien is dat nog niet zo slecht.
Mischien.
Bijna twee jaar nadat hij de funktie van Hoge Afgevaardigde voor BiH overnam, is Carlos Westendorp vertrokken. Was twee jaar te veel of te weinig, wij weten het niet, maar hij verlaat ons land om zijn land te vertegenwoordigen in het Europesche parlement.*Publieke gêne
Als hoge afgevaardigde van de internationale gemeenschap gaf Westendorp zijn laatste speech in de veiligheidsraad in New York. De speech was een resume van zijn twee jaar durende odyssee in BiH. Ter herrinnering; deze Spanjaard moest 16 hoge politieke functionarissen vervangen (inclusief de president van RS, Nikola Poplasan) zonder dat we hierbij de kleintjes opnoemen. Hij moest 45 besluiten overbrengen die gemaakt waren tijdens vorige conferenties in Madrid en Bonn. Besluiten die de lokale authoriteiten niet konden maken. En daarom werd hij in de reporten meer genoemd dan Izetbegovic, Jelavic en Radisic tezamen. Het is min of meer bekend dat Westendorp een identiteit voor dit land heeft gecreeerd zoals we het nu kennen. Het nationale volkslied, de vlag, paspoorten, de kentekenplaten, de munteenheid… de lijst is te lang om op te noemen. De ervaring leert dat dit de enige manier is om met de lokale chefs om te gaan. En hij was succesvol. Daar lijkt het in ieder geval op vanuit dit oogpunt. Na twee jaar Westendorp zijn er een paar mogelijkhden dat Bosnie ooit een staat wordt.De nieuwe hoge afgevaardigde komt uit Oostenrijk. Tijd en actie zullen laten zien of Wolfgang Petric een waardige opvolger is. Hij heeft een stabiele politieke situatie en een platform, achtergelaten door Westendorp, tot zijn beschikking. Hoe hij die zal gebruiken valt te bezien. Het valt ook te bezien in hoeverre de lokale authoriteiten zullen veranderen. Mocht iemand zoiets verwachten. Misschien zijn er toch dingen die onveranderlijk zijn.
De verlegenheid kwam toen het naar buiten werd gebracht. Op 17 Augustus meldde de New York Times dat Izetbegovic en co. meer dan een miljard dollard achterover hadden gedrukt de afgelopen paar jaar. Americaanse dollars, wel te verstaan. Dit gebeurde op vele verschillende manieren maar het stelen was hun aller kunst.Franjo Tudjman op weg naar Den Haag (via Sarajevo)
De kontelikkende pers van Izetbegovic -Dnevni Avaz en BHT, samen met Zelene Beretke (groene barret), Mladi Muslimani (de jonge moslims) en andere patriotten hebben daarna uren lang vreselijk geprobeerd uit te leggen wat voor onzinnige leugen het was. Zij deden dit op de meest overtuigende en hartbrekende manier, ze riepen de geesten op van hen die hun leven gaven voor een vrij, democratisch en blah blah blah Bosnie Herzegovina.Chris Hedges, een klungelige auteur van het artikel refereert naar een rapport van een anti corruptie team dat werd geprint op 4000 pagina's. 'Zonder de steun van bewijs, zodat hem een rechtzaak aangedaan kan worden' zoals Izetbegovic zei. Alhoewel zij die het willen weten geen bewijs nodig hebben. Er is voldoende aanwezig, als we het maar willen zien. Begin vorig jaar was er informatie uit Londen over corruptie in BiH. Uiteraard vroeg Izetbegovic om bewijs, indien zij dat hadden. Belachelijk maar het bewijs over de corruptie in het land kwam van Izetbegovic zelf alhowel hij probeerde de schuld van hen die het deden te marginaliseren. Zoiets van "Luister mensen, het gebeurde voor het goede doel…' en de mensen geloofden het.
Een team uit Bosnie ging naar Londen om de bewijzen te onderzoeken maar toen zij terug kwamen waren zij niet in staat hun bevindingen vrijuit te publiceren. Het lijkt er op dat het bewijs niet welkom is in de openbaarheid.Het zelfde gebeurde deze keer. De verschijning van Izetbegovic was lomp en emotioneel. 'Als zij bewijzen hebben moeten ze deze openbaar maken', maar tegelijkertijd bad hij dat het anti corruptie team dit niet zou doen. Er is voldoende bewijs.
Ik ben benieuwd naar het einde van deze episode. Komt er volgend jaar weer een raport en een verzoek van Izetbegovic de bewijzen openbaar te maken of….
Ondertussen gaat het proces , het stelen, de corruptie, de maffia en dergelijke gewoon door in BiH.
Of zij het wenste of niet, de laatste voorpagina van het weekblad Dani kreeg sterke reacties, vooral uit enkele landen van voormalig Joegoslavie en dit is waarom;
Er stond een titel op de voorkant die de tekst bevatte van een geheime voorbereidingen om Franjo Tudjman, president van Kroatie aan te klagen bij het tribunaal in Den haag. En binnenin stonden meer details beschreven over deze zaak. Alles onder de code IT - 99 - 25 wat inderdaad de code is van het dossier van Dr. Franjo. Het indienen van de aanklacht is niet langer meer in kwestie, volgens Dani. Het is alleen onduidelijk of het zal gebeuren onder Louise Arbours' laatste dagen van haar mandaad of onder Carla Del Ponte, de nieuwe aanklager. Dit is schokkend en onaanvaardbaar voor velen. Een aanklacht! Anderen verwachtte het al heel lang.
Het feit is dat een aanklacht de relatie tussen het westen en Kroatie veel moeilijker maakt. Die is al zo slecht omdat Kroatie weigert enkele generaals over te dragen die door het tribunaal beschuldigd zijn. Hoe zal dit effect hebben op de globale situatie in deze regio?
De 'vereniging van Kroatiesche journalisten ter bescherming van de Kroatiesche grondwet en Franjo Tudjman' reageerde gehaast door te zeggen dat dit een in elkaar geknutselde zaak was. Maar zij probeerde niet echt argumenten aan te dragen.
Of het waar is of niet (en ik zie geen reden om te twijfelen gezien het recente verleden van de leider) een conclusie moet getrokken worden. Een paar maanden geleden eindigde Mate Boban op een kerkhof in Zagreb. Karadzic, Tudjman en Milosevic komen dichter bij de Den Haag cellenblokken en rechtzaal. Alleen Izetbegovic mist nog in het rijtje om een spelletje rattenpoker te spelen.
Afgaande op het goede werk van het tribunaal hoeven we niet te lang te wachten op de laatste rat. Tenzij hij besluit de stap van Mate Boban te volgen.