Het 6de congress van de HDZ in Bosnie vond plaats in Sarajevo op 5 Juli. Het was aangekondigd met grote verwachtingen vanuit alle deelnemende kanten. Begrijpelijk. Een korte resume: De rechtervleugel komt boven drijven met Stipa, Ljubic en Jelavic aan het hoofd. Ante Jelavic werd herkozen als partijvooorzitter. Alhoewel hij de enige kandidaat was was hij erg emotioneel en opgewonden. Jadranko Prilic, een meer liberalere HDZ-er van de linker zijde redde het zelfs niet tot in de top 5 van het partij presidium. Twee stemmen waren genoeg om Marko Topic, HDZ secretaris, de plaats in te laten nemen die eigenlijk bestemd was voor Prilic. Tokic werd later genomineerd en zijn politieke profiel komt steeds meer in de buurt van de rechtervleugel van de partij. En dat is de kant die de partij heeft besloten meer te volgen. Tevens zullen zij zich meer op Hercegovina gaan richten. En dat is ook de reden waarom Prilic minder gewenst is (Prilic is minister van Buitenlandse zaken in de regering van de federatie). Generaal Slobodan Praljak zei onder andere: 'Wat is Euopa?? 800 jaar harde geschiedenis, Tito, Bleiburg, Vukovar, Vitez.... En nu vragen zij zich af waarom wij nationalisten zijn.' Prilic zal, volgens zijn eigen zeggen, een defenitief besluit neen over zijn politieke betrokkenheid tegen het eind van de maand. Goed gezien is dit een tweede breuk met de linksere ideeen en een nieuwe ruk na rechts sinds het 5de congres, twee jaar geleden, toen Krezimir Zubak de partij verliet.
Het HZDBiH congres nam een nieuw partijstatuut aan waarin de partij wordt gedefinieerd als een volks- en sociale partij met als doel de status van de identiteit van de Kroaten in Bosnie te beschermen. HDZBiH zal in de toekomst onafhankelijk opereren van de HDZ in Kroatie. Deze twee partijen hebben speciale relaties die in een later stadium gedefinieerd zal worden. Ook is het partijlied niet meer zoals het partijlied van de HDZ in Kroatie. Het Kroatische schip zinkt en de Bosnische muizen vluchten.
Alhoewel het 6de congres in Sarajevo plaatsvond en niet in het 'historische' Mostar, volgde niet de door vele mensen lang verwachtte liberalizering van de HDZBiH. Hardcore tot het bittere einde lijkt het nieuwe motto te zijn. Enkele lokale media maakte analyzes waarin werd gezegd dat de prijs voor overleving dichter bij de linkerzijde van de partij had gelegen, bij Jadranko Prilic. Daarom is de situatie zo goed als afgelopen voor de HDZ. Maar is dat werkelijk ook zo? Verkiezingen in November.
Achter deze ironische zin gaat de Bosnische versie van 'allemaal verschillend, allemaal gelijk' schuil. Het constitutionele hof van BiH heeft een beslissing genomen met betrekking op alle mensen in BiH. De essentie van de beslissing richt zich met name op het samenbrengen van de grondwetten van de verschillende entiteiten met die van de staat BiH. En dat samenbrengen slaat dan vooral op het uitbreiden van de grondwet van het gehele Bosnische staat ten koste van die van de Serviers, Bosniakken en Kroaten (dus van de entiteiten waarin deze bevolkingsgroepen de meerderheid hebben). Volgens Kasim Begic, president van het constitutionele hof zijn beide grontwetten van de entiteiten in strijd met die van BiH. De grondwet van Republika Srpska, de kleinste van de twee entiteiten, zegt dat het een 'republiek van Serviers' is, terwijl de Kroaten en Bosniakken genoemd worden in de federale grondwet. Om nogmaals te herhalen; dit besluit betekent dat alle bevolkingsgroepen samengesteld zijn op het gehele bosnische grondgebied en dat is een belangrijke beslissing. Het meest belangrijke is sinds Dayton, volgens sommigen. De staatsgrondwet definieert BiH als een land met twee entiteiten die geen eigen souvereniteit hebben noch het recht zich af te scheiden, maar zij hebben duidelijk omschreven authoriteiten. Het is interesant te zien dat het 5 jaar duurde voordat deze beslissing is genomen. Na de concretisering van de Dayton accoorden werden de BiH authoriteiten opgedragen de coordinatie tussen de entiteiten en de staat binnen drie maanden te regelen (wat in februari 1996 afliep). Uiteraard gebruikt de Bosnische versie van de vrienden van langzamen vooruitgang veel meer tijd. De huidige voorstellen gaan al twee jaar de ronde en werden uiteindelijk in deze maand aangenomen. Vier en een half jaar na de deadline. Ongeacht het feit dat Servische en Kroatische rechters het besluit niet wenste te ondersteunen. Alhoewel, het feit dat Begic' verklaring af werd gegeven na verandering van de grondwet is eigenlijk iets symptomatisch. Hij beweert dat het constitutionele hof geen enkele mogelijkheid heeft haar beslisingen af te dwingen. Maar hoe dan ook, hij benadrukte dat het respecteren van de beslissingen van het hof als wel het ten uitvoer brengen van haar beslissingen legaal gezien belangrijk is als een begin voor het functioneren van een legale rechtsstaat. Het is interesant om te belkijken of de 'legale afgevaardigden' van de Serviers en Kroaten bereid zijn de nieuwe grondwet uit te voeren terwijl ze niet eens in staat waren mee te stemmen met de voorstellen. In het slechtste geval wordt het weer 5 jaar wachten. Het feit dat er een trend is waarin de maatschappij als iets civiels gezien wordt in plaats van als iets nationaals is een bemoedigende stap voorwaarts. Dit is waarom deze beslissing belangrijk is; omdat de entiteiten en de staat van de burgers zijn en niet van de Bosniakken, Serviers of Kroaten specifiek. Dit is alleen een begin, uiteraard. En zoals ieder begin is het moeilijk. En het geeft hoop, ook al is het gehele proces gebeurt op initiatief van buitenlanders (OHR, OSVE en zo verder)