Politiek in Mei 2000Bericht 2.: Bus ongeluk - de grootste na oorlogse tragedie in BiHWaarschijnlijk het meest belangrijke nieuws van deze maand is het besluit om de parlementaire verkiezingen op 11 November te laten plaatsvinden. Enkele regels uit de verklaring van de OSVE -de organisatie voor samenwerking en veiligheid in Europa. 'de verkiezingen waren gepland in September 2000 maar uiteindelijk was het in het geheel niet zeker of ze wel gehouden zouden worden. Volgens de OSVE en de OHR was een van de belangrijkste reden voor de mogeijkheid tot afstel het feit dat het Bosnische parlement de verkiezingswet niet heeft aangenomen vanwege constante obstructies van de kant van de radicale partijen (SDA, HDZ en eensgelijken). De vorige verkiezingen, in April, vonden plaats zonder dat deze wet aanvaard was.
Er is een eenvoudige reden om de verkiezingswet niet aan te nemen. De grootste partij voor de Bosniaks (SDA) kan tijd winnen bij uitstel van de verkiezingen en zal die tijd willen gebruiken om het vertrouwen bij de kiezers terug te winnen. Dat is iets wat de kiezers namelijk niet meer hebben, of in ieder geval niet meer zoals men voorheen had. Het lijkt erop alsof de partij geschokt was door het wantrouwen van de kiezers. De officiele verklaring van de SDA is dat onder de huidige omstandigheden geen succesvolle parlementaire verkiezingen gegarandeerd kunnen worden. Maar, zoals een columnist van Oslobodjenje zich afvroeg, waarom had de SDA geen bezwaren tegen de verkiezingen in '96, '97 en '98 toen de politieke (en algehele) omstandigheden veel slechter waren als de huidige.
De chef van de OSVE missie in BiH, Robert Berry, zei dat het besluit voor de verkiezingen gemaakt was op aanbeveling van de OSVE. Het is duidelijk dat de instituten van de internationale gemeenschap het politieke spectrum in Bosnie serieus nemen en zij zien in dat dit cruciale momenten zijn. Als zij het toestaan dat radicale nationalistische partijen weer de verkiezingen winnen betekent dat dat alle inspanningen die in de voorgaande jaren door de internationale gmeenschap gedaan zijn om een civiele maatschappij op te bouwen (inplaats van de huidige nationale maatschappij) op een totaal fiasco zijn uitgelopen. Ik betwijfel of zij zich zorgen maken over het nationalisme alhier of over het feit dat zij geen rechtvaardiging kunnen vinden voor een dergelijke radicale richting van de kiezers in hun eigen land, maar goed, dat laten wij over aan een beschouwing die een andere keer plaats zal vinden. De vredesstichters hebben besloten dat de burgers van Bosnie Hercegovina op 11 November hun keuze kunnen maken (en er zijn 5 maanden voor dat het zover is).
Volgens de OSVE zullen de verkiezingen ongeveer 7 tot 7.5 miljoen euro kosten (ongeveer 13 tot 14 miljoen gulden) De OSVE zal deze kosten dragen ondanks een recente verklaring die vragen stelde bij het feit of het noodzakelijk is dat de internationale gemeenschap de komende bosnische verkiezingsavonturen verder zal betalen.
Het is te vroeg om te spreken over kandidaten (partijen, bewegingen individuen,...) 5 Juli is de laatste dag waarop partijen zich kunnen inschrijven bij de OSVE en dan zal de uiteindelijke lijst bekend gemaakt worden door de OSVE. Zonder dat wij andere deelnemer willen teniet doen zal de strijd gaan tussen de SDA en de sociaaldemocraten (SPD). Zowel in de federatie BiH en in Republika Srpska. Tot de definitieve overwinning, of nederlaag.
En in Republika Srpska? Is het mogelijk voorspellingen te doen over de uitslag in de kleinste Bosnische entiteit? De lokale verkiezingen hebben aangetoond dat de SDS na tien jaar bestaan en een vreselijke politiek (hand in hand met de SDA en de HDZ) nog steeds in staat is vele stemmen te trekken die de positie van de zelf benoemde president van RS - Milorad Dodik - in gevaar kan brengen. En Dodik weet dat. Het is zeker dat de zomer voorafgaand aan deze verkiezingen in RS meer dan dynamisch zullen zijn.
De SDA gaat in deze na-verkiezingsperiode door dezelfde gang als de HDZ deed na de val tijdens de Kroatische verkiezingen. Conflicten groeien binnen de partij terwijl er een groot aantal journalisten staat te kijken. Er is veel praat over verantwoordelijkheden en er zijn verschillende mensen die terugtreden. Een paar dagen geleden werd Ejup Ganic, president van de federatie en een van de meest vooruitgeschoven personen van de partij, zijn lidmaatschap afgenomen door de SDA. Als wij het nieuws moeten geloven heeft de radicale religieuze vleugel van de partij besoten dingen te veranderen in eigen voordeel. Ondertussen komen de resultaten van 10 gruwelijke jaren SDA politiek steeeds meer aan het oppervlakte. Dat is niet vreemd sinds misdaad, een onderwerp van de SDA politiek, zijn hoogtepunt bereikt. Uiteraard heb ik het hier over het privatisatieproces dat aan de vooravond staat van haar grande finale waarbij informatie over vuil zaken doen haar weg vindt naar de media.
SDA verliest overduidelijk aan populariteit. Zelfs de autoriteiten zijn niet zo sterk meer als voorheen. Er zijn geruchten over een coalitie tussen de SDA en de HDZ in een centraal bosnisch kanton om de SDP, die daar nu de meerderheid heeft, voor te zijn. Ter herrinnering; de politiek en de conflicten (gedurende de oorlog) van deze twee partijen betekende de dood en marteling van duizenden mensen. Maar het verleden is vergeten in dit gevecht voor de macht. Ze zouden zelf kunnen beginnen ons te overtuigen dat het noodzakelijk is om aan een gezamelijke toekomst te werken en wij zouden hun voorbeeld moeten volgen.... Probeer eens in te denken hoeveel hypocricie voor een dergelijk voorstel nodig is.
Ondertussen is de SDP uiterst tevreden met de resultaten van de voorgaande verkiezingen die in April plaatsvonden. Deze partij heeft een politieke orientatie gebouwd bgebasseerd op een civiele maatschappij en dit krijgt steeds meer sympathie onder de Bosniers. November als verkiezingsmaand is ook zeer geschikt voor de SDP. Tot dan hebben de kiezers geen tijd om te zien of de verandering van macht een goede of een slechte is terwijl er voldoende SDA affaires zullen zijn.
Afgaande op een vergadering die plaats vond in het state department (Het ministerie van buitenlandse zaken in Washington) eind Mei is het evident dat de USA graag de leider van de SDP ziet als hoofd van de regering in BiH. Zlatko Lagumdzija, voorzitter van de SDP, en drie representatieve journalisten namen deel aan de vergadering. Hoe goed is dat? En hoe slecht? De journalist van BH Dani roept op tot bescherming van de Bosnische industrie tegen internationale multinationals die klaar staan Bosnie leeg te roven. In hetzelfde nummer wordt de Washington meeting hoog gewaardeerd. Kortzichtigheid of...? Het is glashelder dat de Americanen het Bosnische viertal uitnodigde om hen uit te leggen 'hoe de dingen zijn' en hoe ze zullen zijn. Volgens het principe 'wij geven jullie de macht, jullie geven ons het land'. Bosnie zal een nieuwe Americaanse kolonie worden. Maar is het mogelijk de ene radicale ideologie te weigeren (oosters - religieus - fanatiek) zonder de andere (westers - kapitalistisch - coloniaal) te krijgen? Ik denk dat dit een test is die de SDP niet zal passeren. Of een uitdaging die het niet kan weerstaan? Dit alles bezien vanuit 'de manier waarop de dingen zijn'.
Het OSVE raport begint met een ander verhaal. De resultaten zullen duidelijk worden na de verkiezigen en de keuze van de kiezers. Zal BiH in het nieuwe millenium erbij horen of zullen zij het verkiezen in een soort semi-stementijdperk verder te leven. Alsof iemand het eerste te bieden heeft.
Als de datum voor de verkiezingen het belangrijkste nieuws was uit de politieke scene, het belangrijkste nieuws uit de civiele maatschappij is een tragische. Op 13 Mei in het plaatsje Zli Brijeg (op de weg van Sarajevo naar Zenica - Centraal Bosnie) verloren 44 passagiers hun leven in een tragisch verkeersongeluk. Het ongeluk gebeurde toen de bus die gelovigen van Zenica naar Buna nabij Mostar vervoerde, van een brug af reed en in de Bosna rivier stortte. Zoals gezegd, 44 verloren hun leven en 11 waren zwaar gewond. Dit ongeluk bij Zli Brijeg is het grootste na oorlogse tragedie dat in dit land plaatsvond. De rouwperiode is voorbij en de lokale media zijn op zoek naar de oorzaak van het ongeluk, en naar de schuldige. De chauffeur (een van de 11 overlevende), een slechte weg, een kapotte bus, een of al deze redenen, alsof het er nu toe doet. De 44 levens zullen er niet mee terugkomen maar er kan in ieder geval veel kranten mee verkocht worden.
Een verklaring afgegeven door Besim Mehmedic, de federale minister van verkeer, op het plaats van het ongeluk, verdient speciale attentie vanwege de onzin, stommiteit en het morbide schokkende ervan. Volgens zijn woorden was de internationale gemeenschap verantwoordleijk voor het ongeluk. Waarom? Simpel. De internationale gemeenschap is schuldig omdat zij het geld niet gaven voor een snelweg tussen Sarajevo en Zenica. Verder geen commentaar. Of als enig commentaar nodig is, waarom was Mehmedic's ministerie niet wat meer van gespint op het uitvoeren van haar taken, zolang het geld neemt van alle Bosnische chauffeurs. Geld is iets wat dit ministerie zeker heeft. Gelukkig is de internationale gemeenschap nog steeds hier, een uitweg is niet makkelijk meer gevonden. Zeker niet meer nu de mensen niet meer geloven dat chetniks, ustasja's buitenlandse en binnenlandse vijanden de schuld hebben aan het feit dat er zo weinig te eten is, dat het educatieve systeem vollegid verwoest is, dat vowassenen geen werk kunnen vinden, de economie en de industrie instort, misdaad en corruptie floreert.
Gelukkig, Mehmedic en zij die hem deze macht gaven worden steeds meer een deel van het politieke verleden van BiH. I hoop werkelijk dat dat zo blijft. Zowel voor hen als voor de dingen waar zij hun krediet voor hebben gekregen.