*BiH politiek verslag

Er gebeurt zo weinig in de politieke arena van Bosnie Hercegovina de laatste maanden dat het gewoon irritant wordt. De status quo, zo typisch voor deze regionen, wordt alleen doorbroken door een paar bommen en een moordaanslag. Soms is er het nieuws over enorme financiele malversaties waar leidende figuren in beeld komen. Dit kan het publiek nog wel aanspreken.
In dit geval zijn er slechts twee dingen interesant genoeg om te vermelden, de dood van Jozo Leutar, onderminister van politie, en de huidige situatie in BiH beinvloed door de situatie in Joegoslavie nadat de NATO bommen vielen.

De gebeurtenis dat het land serieus kon (en kan) verontrusten, de aanslag op Jozo Leutar, had een tragisch einde. Leutar strief aan het begin van deze maand in een ziekenhuis in Sarajevo. Het federale ministerie van politie verloor haar onderminister. Alhoewel rouwende staat de HDZ klaar met een vervanger. Zoals ik al verwachtte heeft de dood van Leutar, en de aanslag zelf, niet veel met de persoon van doen. De reacties en concequenties van de moordaanslag waren deel van een gevecht waarbij het verstevigen van de politieke posities voorop staat. Bij beide federale partners. Zijn dood was een uitstekend excuus voor beide partijen om door te gaan met een interne oorlog van misbegrip en intolerantie.
Zelfs over het lijk van deze man.
Maar de man is dood en heeft niets meer te zeggen.
Uiteraard zou het een illusie zijn te bedenken dat de Bosnische politie, al niet erg actief sinds de dag dat ze is opgericht, de schuldigen zouden opsporen. Dus wij hoeven ook niet verrast te zijn door de stilte uit die hoek. De daders zijn onbekend, het onderzoek gaat door zonder beroep te doen op ervaring, en het zal eeuwig doorgaan. Het is nu meer dan een maand na de aanslag en nog steeds is er geen enkele aanwijzing.
Zoals ik al zei, vraag de verschillende partijen naar hun mening en je krijgt compleet tegenovergestelde antwoorden over deze zaak. Afhankelijk waar je bent is de aanslag uitgevoerd door Kroatische extremisten of door moslim fundamentalisten.
Het interesante was dat de HDZ probeerde Bosnie en de internationale gemeenschap te vangen toen deze 'buiten diensttijd' opereerde met het de stelling dat een derde entiteit absoluut noodzakelijk is. De belangrijkste reden, volgens hen, is de aanslag op Leutar.

Bijna de gehele Bosnische politiek besloot zichzelf de bevrediging te geven van het aanschouwen van de situatie in Joegoslavie. Dat maakt sommige blijer dan de gedachten van een derde entiteit.
Natuurlijk zijn de NATO aanvallen op Joegoslavie meer relevant op dit moment. Meer relevant en meer serieus omdat de concequenties veel serieuser en langduriger zijn. Zowel voor Bosnie als voor andere Balkan landen.
NATO vliegtuigen vliegen constant boven Bosnie, het aantal vluchtelingen is groeiende en zelfs sommige militaire acties vonden plaats op het grondgebied van BiH. Er zijn vele die zich zorgen beginnen te maken over het begin van een nieuwe confrontatie.
Het eerste incident gebeurde 10 dagen geleden toen Joegoslavische oorlogsvliegtuigen het luchtruim van BiH binnendrongen, waarschijnlijk met de intentie om een Americxaanse legerplaats in de buurt van tuzla aan te vallen. Twee van deze vleigtuigen werden neergecshoten terwijl de rest terugkeerde. Dit maakt duidelijk dat het Joegoslavische leger bereid is in de toekomst Bosnische doelen aan te vallen. Alleen indien het in hun belang is, en het lijkt er wel op.
Afhankelijk van de doelen zal het afhangen of de NATO vliegtuigen een volgende keer weer zo snel zullen reageren. Of afhankelijk van het feit of er levens van westerse militairen in het geding zijn of levens van Bosnische burgers.. Een paar dagen later waren er verschillende Joegoslavische helicopters in Bosnie. Zij werden niet neer geschoten maar terug gedirigeerd naar vbinnen de eigen landsgrenzen. Buiten deze twee kleine incidenten is er nog een het vermelden waard.
SFOR eenheden sneden de treinlijn Belgrado - Bar af, die voor een klein deel over Bosnische groendgebied loopt, in RS. Het doel was de troepenverplaatsing van Belgrado naar Kosovo te bemoeilijken. Een bewaker van de lijn werd gedood tijdens deze actie. Deze actie en de gehele actie van de NATO in Joegoslavie maakde dat de mensen overal in RS de straat op gingen.
De grootste demonstratie vond plaats in Banja Luka. Enkele dagen lang gingen duizenden mensen de straat op om te demonstreren tegen het fascisme van de westerse krachten. Om in herrinnering te brengen, dit is hetzelfde Banja Luka dat het synoniem werd van entische zuiveringen gedurende de Bosnische oorlog. En er waren toen maar enkele die spraken over fascisme. Zelfs na de oorlog, toen de ruines van de Ferhadija moskee naar de stortplaats werden gebracht. Of misschien was dat niet fascistisch.
Misschien ben ik onnodig cynisch.
Nadat zij gezegt hadden wat zij wilden zeggen begonnen de demonstranten vreedzaam en met waardigheid, alles waarop een naam van een buitenlandse organisatie of ambassade op staat, te slopen.
De authoriteiten in RS verontschuldigde zich enkele dagen later voor het gedrag van de inwoners maar zeiden er niet bij of iemand verantwoordleijk werd gehouden voor wat er gebeurt was.
De federatie heeft een ander probleem.
Vluchtelingen.
Afgelopen lente, toen de oorlogslont defenitief werd aangestoken in Kosovo kwam een groot aantal Albaanse vluchtelingen naar Bosnie. De situatie deze lente is anders. Het aantal Albanen is niet zo groot maar het aantal uit Sanjak, een regio met een moslim meerderheid in Servie, wordt geschat in duizendtallen.
Er is geen oorlog in dat gedeelte van Joegoslavie maar de vluchtelingen claimen te vluchten om mobilizatie te voorkomen. De regering van het land, of wie dan ook maar verantwoordelijk kan zijn voor deze vluchtelingen, heeft nog geen oplossing voor deze vluchtelingen gevonden. In ieder geval, nog niet. Maar het einde van dit verhaal is al bekend. De meeste van dze vluchtelingen (en vele die door de jaren heen via de Sanjak regio kwamen, zullen het Bosnisch staatsburgerschap krijgen. Dat is wat de authoriteiten zullen doen. Ondanks de voortgaande protesten van de lokale bevolking. Ik geloof niet dat deze protesten iets hebben te doen met xenofobie. Vele argumenten zeggen dat de Sanjak lobby de macht in Sarajevo al een hele lange tijd geleden heeft over genomen. Deze vluchtelingen krijgen het staatsburgerschap en de regering (dus de SDA) zal weer een heleboel nieuwe stemmen krijgen bij de volgende verkiezingen. Een teken van dankbaarheid want als Alija en de SDA er toch niet waren geweest .....
Duidelijk en simpel. Beide partijen blij terwijl de derde, de bosnische bevolking, niets gevraagd word. Het stadsleven zal verdwijnen en het plattelandsleven zal haar plaats innemen, maar velen denken hier niet aan. Anderen zijn er ook al aan gewend geraakt de laatste jaren.. Dit is allemaal een onderdeel van de huidige feiten.
De roep om een nieuwe confrontatie kan slechts en deel van mijn speculatie zijn maar het feit blijft dat er een mogelijkheid is dat zoiets dergelijks gebeurt.
Ik weet dat het geen nut heeft te voorspellen wat, waar en wanner gebeurt maar de mensen zijn bang. Maar ik hoop dat de mensen naast angst ook gezond verstand hebben. Deze keer zullen ze het hard nodig hebben
( 05.04. 1999)

Het feit dat er niets gaande is in het politieke spectrum van BiH is een algemeen aanvaard feit. Absoluut niets dat de moeite waard is te vermelden de afgelopen paar maanden.
Dit is precies de reden waarom een situatie zoals nu in Joegoslavie zo goed uitomt voor onze politici. Het is veel makkelijker om te gaan met de problemen van een ander. Maar eigenlijk gaan ze daar net zo slecht mee om. Slechts enkele constructieve ideeen ontsproten bij onze politici.
Honderden pagina's in de kranten en honderden minuten op televisie werden gebruikt om de burgers te verkrachten met de electronische media. De bombardementen gaan nu al een maand voort en het onderwerp werd slechts deels interesant bevonden. Het wordt tijd dat de regering van BiH zich eens gaat bezighouden met echte problemen zoals die zich voordoen in ons land.

Ik heb geen intentie als een profeet op te treden maar laten we eens kijken wat er kan gebeuren als de situatie in Joegoslavie een slechte reflextie heeft op BiH in de toekomst. Als dat al niet het geval is. En er zijn twee redenen om dit te vermelden. Allereerst de relatie Republika Srpska - Federatie en als tweede de miljoen kleinere redenen. De situatie in RS is beoorlijk gespannen. Buitenlanders, vooral SFOR, is niet welkom in RS. Buiten een aantal sporadische incidenten zijn er geen serieuse confrontaties geweest. Dit komt omdat de Serviers niet de ballen hebben de SFOR aan te vallen en de SDOR heeft niet de ballen om volgens het boekje te reageren.
Gelukkig maar.
Ik hoop dat dat zo blijft. Er zijn vele demonstraties georganiseerd in geheel RS als een teken van steun aan hun bloedbroeders aan de andere kant van de Drina. Dit als protest of uit haat en boosheid tegen buitenlanders van allerlei pluimage.
Het lijkt er op als RS Servie net zo verdedigt als Servie Rusland verdedigt. En omdat jezelf beschermen betekend dat je tegenwoordig a priori een ander aanvalt, ben ik benieuwd naar de uitkomst van deze episode.
En dan de federatie.
Er zijn verschillende gesprekken gevoerd over sancties die de federatie opgelegd zou krijgen De reden daarvoor? Het zelfde als in RS:
Ongehoorzaamheid..
Het enigste verschil is dat er in de federatie meer symphatie bestaat voor de andere kant die de sancties oplegt. Er was een lek waarbij betrouwbare informatie de wereld in kwam. Hierin werd verteld dat het federale leger wapens levert aan Kosovo en Sanjak. Dezelfde wapens die zij tijdens de laatste jaren verkregen hebben via het 'equip en train' programma, geleid door de Americanen. Deze Americanen waren daar niet blij mee, evenals andere zinnige mensen. Anyway, het E&T programma werd gestopt en de vraag rijst of het ooit nog zal starten. Dat zou niet eens slecht zijn. In plaats van een continue bewapening zouden de VS ook de Balkan kunnen demilitairiseren. Maar in dat geval zou de markt voor hun eigen tweedehandse materialen veel kleiner worden. Of, zou America zo dicht bij Rusland kunnen zijn dat ze de oorlog hadden kunnen stoppen bij het allereerste begin. Het lijkt er op als verschillende kanten van de Balkan verschillende belangen representeren en ze hebben niet veel te zeggen over de vrede die gepleid word voor deze regio.
Het aantal vluchtelingen groeit nog steeds langzaam en vele staan in de rij voor westerse ambassades in Sarajevo. Het is makkelijk in te zien wat zij kunnen krijgen in BiH en aan de rijen te zien is dat niet veel.

Ondertusen, terwijl de Bosnische politici zich vermaken met het kijken naar beelden van de situatie in Joegoslavie, stapelen de problemen in BiH zich zo sterk op dat het het land kan wurgen (met ons erbij).
De federale regering heeft een tekort van 10 miljoen op de begroting en volgens hun eigen woorden kan alleen onze lieve heer hen helpen. Niemand zei waar het geld gebleven was. Het is er gewoon niet. De staatsregering (in dit geval de entiteitsregering) behoord een serieus instituut te zijn dat let op de algemene ontwikkeling van het land. De situatie is ietwat verdraaid. Het lijkt er op alsof er alleen gekeken wordt naar een algemeen fiasco. Maar het is een probleem van de mensen. Zij kozen ervoor. En omdat ze erom gevraagd hebben....

Ongeveer een jaar geleden stonden er enkele artikelen in de krant over massa corruptie in de BiH regering. De lokale authoriteiten probeerden heel erg te bewijzen dat het allemmal leugens waren die bedoeld warenhun werk te ondermijnen. Het waren pogingen de legale regering te destabiliseren. Zij die het meest beschuldigd werden gingen het hardst in de tegenaanval tegen de bron van de informatie.
Vandaag is de situatie iets anders, of zelfs geheel anders. Een jaar later weet iedereen van de corrupte staat. De SDA moet zich waarschijnlijk van half haar ledenbestand ontdoen wil het schoon voor de dag komen. Maar nu spelen zij de rol van de verdedigers van de legale staat. Het is van essentieel belang dat de corruptie, waar zij toevalligerwijze een jaar geleden nog niets van wisten, wordt uitgeroeid. Vele kleine zaakjes werden publiekelijk toegegeven maar is dat genoeg om de dingen te veranderen naar een betere situatie? Zullen zij ooit veranderen?
(25.04.1999)