Politiek in Maart 2000


ZAAK 1: LOKALE VERKIEZINGEN IN BiH - APRIL 2000

Terwijl dit bulletin door het web circuleert zullen er slechts een paar dagen te gaan zijnn voordat de lokale verkiezingen in BiH beginnen. Begin maart startte de OSVE de verkiezingscampagne onder het motto "Kies voor verandering", wat dus direct tegen de huidige politieke krachten ingaat. De SDA probeert dit ter discussie te stellen, maar daarna beweerde zij een inteligente conclusie gevonden te hebben; wij zijn de partij die verandering biedt - stem op ons. Bosnische wijsheid. De Bosnische burgers zullen voor de tweede keer sinds de ondertekening van het Dayton agreement afgevaardigden kiezen voor de stadsbesturen en gemeenteraden. De verkiezingen zullen in 145 van de 146 gemeenten worden gehouden, inclusief Mostar. De enige gemeente waar geen verkiezingen zullen worden gehouden is Srebrenica, waar de verkiezingen gepland staan in october 2000. Het aantal geregistreerde stemmer is 2.46 miljoen. Zij hebben de keus uit 68 politieke parijen, 7 coalities en 18 onafhankelijke kandidaten.


Het is uiteraard moeilijk een prognose te geven over de resultaten. Vooral als we wensen van een groot aantal 'stipte' mensen in ogenschouw nemen. Ondertussen zei de voorzitter van de OSVE missie in BiH, Robert Berry, dat volgens de huidige verkiezingswetten, het onmogelijk is verkiezingen voor het parlement te organiseren omdat het parlement weigerde de voorgestelde vorm te accepteren. Barry zei dat de OSVE en de Raad ter uitvoering van de Dayton accoorden een commisie opdracht zal geven wat nu te doen en dan zal er in Mei een beslissing genomen gaan worden of en wanneer de verkiezingen plaats zullen vinden. Barry zei ook dat de raad van de OSVE zou moeten beslissen of de financiele steun van de OSVE aan de verkiezingen moet doorgaan, als ondertussen het parlement weigert de nieuwe verkiezingeswet te accepteren. Volgens lokale diplomaten zouden de komende parlementsverkiezingen uitgesteld kunnen worden,vanwege de boven vermelde redenen. Hoe dan ook de verkiezingen in April gaan zeker door. Alhoewel het resultaat nog onzeker is. Een paar dagen nog, dus nog een beetje gedult.

ZAAK 1. Supplement
De verkiezingscampagnes zijn in volle gang. De televisie staat er bol van. Ik herrinner me de woorden in een vorige nieuwsbrief waarin er verteld werd dat nu Izetbegovic voorzitter is van het presidium er niet veel zal veranderen behalve het aantal bezoeken van staathoofden en andere belangrijke personen zal toenemen. Dat is waarheid gebleken.
Madeleine Albright, Stipe Mesic, Robertson van de Nato, de hoogste mevrouw van de OSVE (heet zij niet Ferrero-Rocher?) en nog veel meer. Ik moet zeggen dat de televisie en het nieuws ondertussen (al dan niet gedwongen) haar best heeft gedaan een breed scala aan informatie te geven, inclusief samenwerkingen met onafhankelijke televisiestations. Daarnaast was er een soort politieke partijen achtig programma waarin iedere keer 10 partijen aan het woord kwamen (of men zag 10 seconden een lege stoel als de afgevaardigde niet was komen opdagen). Verder was er iedere dag een half uur informatie over activiteiten van verschillende partijen tijdens de verkiezingscampagne.
De nationale partijen mengen zich met nationale slogans in deze gemeenteraadverkiezingen en zij doen dit met alle kracht. Slogans als "de tien moeilijkste jaren tezamen" van de SDA negeren natuurlijk het feit dat het hier om lokale verkiezingen gaat. Maar wellicht herrinert U zich nog de verkiezingen in Januari in Kroatie (zie zaak 4) en de angst zit er bij de politici goed is. Als zij deze lokale verkiezingen niet winnen dan is het hek van de dam. Dan ziet de burger dat het ook anders kan lopen, zij zullen er in gaan geloven en bij de parlementaire verkiezingen zullen de oude politici weggevaagd worden.
ZAAK 2: TIHOMIR BLASKIC

Een van de grootste confrontaties in Maart werd veroorzaakt door Tihomir Blaskic. Deze generaal van het HVO (de Kroatisch defensie Eenheid) werd door het Haagse tribunaal tot 45 jaar veroordeeld. Dit omdat hij verantwoordelijk was voor misdaden gepleegd tegen Bosniers in centraal Bosnie. Is dit rechtvaardig of niet? Is Blaskic onschuldig of niet, is het vonnis te hoog? Dit zijn enkele van de gestelde vragen. Lochiserwijs heeft de veroordeling bitterheid gebracht in de Kroatische gemeenschap en hun politieke en religieuze leiders. De HDZ president en lid van het presidium, Ante Jelavic becshouwd de uitspraak als een uitspraak tegen de gehele Kroatische bevolking in BiH. Volgens hem was het een boodschap aan de Kroaten in BiH 'niet allleen dat zij niet zouden moeten proberen zich af te scheiden of te radicaliseren, maar ook dat het de Kroaten wegleidde van ieder idee van nationale of culturele identiteit binnen de constitunionele natie BiH". Krezimir Zubak, de leider van het NHI (het Nieuwe Kroatische Initiatief) denkt hetzelfde en gelooft dat een man is veroordeeld tot 45 jaar waarvan de schul niet bewezen is. De Bosnische kardinaal Vinko Puljic en de Bischop Pero Sudar beschouwden het oordeel drastisch en ongegrond. Zoals de Bischop zei: ' het oordeel bevestigt de twijfels omtrend de onpartijdigheid van het tribunaal en doet vragen reizen of de internationale gemeenschap op de hoogte is van de misdaden tegen Kroaten'. Aan de andere kant, de Bosnische zijde is bijna unaniem tevreden over het ferme oordeel. Wat over het algemeen begrijpelijk is. Blaskic wordt verantwoordelijk gehouden voor de moord op 100 Moslims in het dorpje Ahmici. Zodoende is hun walging over de man begrijpelijk. Een wijze Alija Izetbegovic zei erover; 'het is nooodzakelijk dat zij die oorlogsmisdaden pleegden tegen moslims gestraft moeten worden. Maar als hij deze wens wereklijk gestalte wil geven moet hij het ook mede mogelijk maken dat Bosniers die misdaden pleegden tegen Kroaten en Serviers bestraft worden.
Er was bijna geen commentaar van de Servische zijde. Er is een regel in Bosnie die zegt dat als twee stammen vechten, de derde observeert en geniet. Maar in dit geval is het genieten twijfelachtig. Het Haagse tribunaal is bijna klaar met de uitspraak tegen enkele Servische generaals die ook in Den Haag aanwezig zijn. Is er angst dat de ferme uitspraken door zullen gaan? In dat geval zal er commentaar komen, en meer dan noodzakelijk. De vierde kant -erg belangrijk in de huidige Bosnische situatie- America, verwelkomt de uitspraak. Volgens een woordvoerder van het State Department gelooft America dat als de verzoening tussen de stammen volbracht moet worden, en als de Balkan bij Europa wil integreren, dit soort stappen onvermijdelijk zijn.
Meteen nadat de uitspraak bekend werd waren er protesten in de Bosnische steden met een Kroatische meerderheid. Deze protesten kunnen in essentie niet veel veranderen.
In tegendeel, eerst komt Dario Kordic aan de beurt, ook een HVO generaal en Mladen Naletilic Tula werd onlangs overgebracht van Zagreb naar Den Haag.

ZAAK 2; supplement
Nelson Mandela Inaguration SpeachAls ik dit zo lees komt er iets in mijn op. Ik had het enorme geluk dat mijn vriendin en ik een paar weken mochten doorbrengen op vakantie, zoals dat heet, en dan ook nog buiten buiten Europa. Wij waren op bezoek bij een vriend in Kaapstad die afgelopen jaar Sarajevo bezocht als geintereseerde reiziger.
In Zuid Africa woedde een bittere strijd tegen de apartheid. Daar is veel over bekend, maar veel ook niet. Zoals wij waarschijnlijk wel weten is oorlog in eerste instantie verwarring, later gepaard gaande met geweld dat vaak onbestraft blijft.
Uiteindelijk vormde zich na de val van apartheid een commissie van waarheid, onder leiding van Desmont Tutu. (je weet wel, die grappige clown die ook kardinaal is). Deze commissie had het uitgangspunt: als je de waarheid spreekt, en alle vragen beantwoordt, dan ga je vrijuit. De opvatting was dat met een massale veroordeling van de 'schuldigen' (allen slachtoffer van de realiteit), en zonder waarheid er van verzoening geen sprake kan zijn.
Resultaat waren soms uiterst emotionele schuldbekentenissen. een van twee geheime agenten die verklaarden een dorp te hebben uitgemoord waar zich ANC strijders zouden bevinden, maar zij hadden per ongeluk het verkeerde dorp genomen. Later, als practisch resultaat van de waarheidscommissie, zijn deze agenten naar dat dorp gegaan en hebben verteld dat zij het waren die de slachting 10 jaar geleden hadden aangericht en zij pleitte zichzelf schuldig en vroegen om vergiffenis en zij kregen dat van de dorpsbewomers. Dat is verzoening, hoe moeilijk het ook is. Naar mijn mening is de steriele werkwijze van het Haagse tribunaal, de moeilijk navolgbare werkwijze ervan, de invloed die individuele landen hebben op het tribunaal, de technische vaktaal van de rechters en advokaten en de ontkennende houding van de verdachten, aanzet tot meer verontwaardiging, verwarring en onenigheid tussen alle betrokkenen. Op deze manier kan van verzoening dan ook geen sprak zijn.
Ik kwam een zwarte man tegen in Zuid Afrika, Owen, en hij was eens in Sarajevo geweest en hij vroeg me:"Bosnie? .... Is die oorlog een resultaat van de koude oorlog?" Ik zei dat ik bang was van wel. Hij zei "Oh... sorry man, het spijt me voor jullie, wij hebben de koude oorlog teneinde gemaakt tegelijk met apartheid".
Als wij in het westen dan niets willen leren van Oost Europa, misschien moesten wij proberen te leren van Africa!

 

ZAAK 4: DE NIEUWE KROATISCHE PRESIDENT BEZOEKT BOSNIA EN HERZEGOVINA
De nieuwe Kroatische president, Stipe Mesic, bezocht Sarajevo twee dagen aan het eind van deze maand. Wat leek op weer een protocol bezoek bleek van veel groter betekenis voor BiH. Mesic verklaarden zijn bedoeling van zijn bezoek aan Sarajevo in de krant Oslobodjenje: Wij moeten samenwerken met BiH en dat is de reden van mijn bezoek. Hiermee willen we ook aantonen dat het over is met het bemoeien met binnenlandse zaken in BiH. Bijvoorbeeld: wij kunnen geen leger in een ander land betalen. Zeker niet een non-transperant leger zoals nu het geval was. In plaats van alleen maar met de Kroaten eens te zijn zullen de toekomstige betrekkingen gebasseerd zijn op een relatie tussen de twee landen Kroatie en BiH."
Hoe slecht de relaties waren blijkt wel uit het feit dat de vorige president van Kroatie, Franjo Tudjman niet een keer een officieel bezoek bracht aan Bosnie Hercegovina na de oorlog en tot aan zijn dood. (Izetbegovic reageerde identiek door niet bij de begravenis vanTudjman aanwezig te zijn). Ondertussen groeien de problemen tussen de twee landen groter en groter en niemand die ook maar trachtte deze problemen aan te pakken. Zelfs in de campagne voor de Kroatiesch verkiezingen heeft Mesic al aangegeven dat er grote veranderingen zullen komen in de relatie tussen de twee landen. "Ik geloof dat de relatie nu veel beter is en het is aan ons allen om de boodschap uit te zenden dat wij willen samenwerking en dat wij kunnen samenwerken en alle open zaken kunnen oplossen. Tijdens zijn verblijf in de Bosnische hoofdstad ontmoette hij de Bosnische presidiumleden, afgevaardigden van de federatie BiH, afgevaardigden van lokale studentengroepen en de Bosnische katholieke authoriteiten. Nadat hij een bloemstuk had gelegd bij een van de monumenten voor oorlogsslachtoffers genoot hij van enkele vrije momenten. Zo gaat dat, eet wat cake, en baklava, en spoel het met Sarajevo bier (hier gekocht), zonder druk en spanningen wat zo gewoon was voor de relatie tussen deze twee landen. Dit is een nieuw perspectief in deze relaties en in vele andere dingen. En dat is maar goed ook.