Veranderingen in de nationale media
April 1998De deadline voor de herstructurering van de televisie in BiH die de internationale gemeenschap heeft opgedragen aan de Bosnische en Kroatische autoriteiten is gepasseerd zonder dat er iets gebeurt is. Radio - televisie in Bosnië Hercegovina, wiens status ongedefinieerd was sinds de oorlog, moet herstructureerd worden tot een omroep bestel op federaal vlak terwijl de Servische media de status behoud die het nu heeft. De internationale gemeenschap heeft besloten dat er een dubbel netwerk moet komen voor publieke omroep, een die federaal uitzendt en een die in Republika Srpska uitzendt, die buiten de directe invloed van de regering moeten vallen. Deze veranderingen in de media moeten voor de zomer plaatsgevonden hebben, zodat de verkiezingen in September op democratische wijze georganiseerd kunnen worden.
Deze nieuwe wetten komen er aan. Wij hopen dat wij U hierover kunnen informeren. In het geval dat mensen die deze nieuwsbrief lezen speciaal geïnteresseerd zijn in dit onderwerp, laat het ons weten. In het geval er duidelijke en goede reacties zijn zullen wij ons extra inzetten voor dit specifieke onderwerp.
Het tijdelijk verkiezingscomité heeft een aantal nieuwe wetten aangenomen met betrekking op de komende verkiezingen in September. Het belangrijkste besluit verbied betaalde politieke advertenties via alle elektronische media. De situatie is iets beter bij de schreven pers, zij zullen in staat zijn advertenties te publiceren maar alleen als allen gelijk behandeld worden. Een andere verandering is de registratie van partijen als allianties, buiten de vorige mogelijkheden voor coalities. Verder zal het ook mogelijk worden veranderingen aan te brengen in de regelingen ten aanzien van de verkiezing voor leden van het presidium, een maatregel waar vooral de oppositie op had aangedrongen.Conflict of OSCE and local media
June 1998,A local crime boss in editorial office of magazine BH DANI
June 1998Vervanging van hoofdredacteuren in RSAs it is said in the title, local boss who can be found in other texts here and whose name is not important, with few friends decided to visit editorial office of "independent" magazine BH DANI, and with that "act" shows he does not like their writing. He also threatened the magazine editor with a gun. It was a plastic gun, but the editor did not know that. It is not necessary to write about reactions of local "independent" public about this event. Yes, it is reasonable. It is reasonable to expect such rections on such acts.
It is miserable that editor of BH DANI makes a picture of attack on all local independent media from all that. The same editor gave that boos space in the magazine to speak about his life and similar nonsenses to the most intimate details. Everything on count of their friendship. And nothing disturbed anyone. Now, when the friendship is over and old friends quarrel (and stronger wins), it is about attack on independent media, freedom of speech... And even more reasonable is the end of that farse when court decided to confiscate four plastic water guns and to charge the boss and his pals each 60 DM fine. Yes, deterrent. If BiH administration of justice continues to work that way you can expect hundreds of stories like this next time.
August 1998Media vrijheid in BosniaAls onderdeel van de voorbereiding van de media voor de komende verkiezingen heeft de regering van RS het besluit genomen een aantal hoofdredacteuren, wiens daden niet erg ‘democratisch’ waren, te vervangen. En hen laten vallen heeft net zo veel te maken met persoonlijk belang als met het ultimatum van de internationale gemeenschap.
Wegens het overtreden van de regels met betrekking op het publieke bestel (leuk woord, red) hebben deze mensen niet langer de mogelijkheid hun stommiteiten uit te halen waar ze dat willen. Hun vervanging is nodig om een ‘eerlijke en democratische’ verslaggeving van de verkiezingen mogelijk te maken.
Maar dat betekend niet dat de SDS en de Servische Radicale Party (van Seselj, red) hiermee akkoord zullen gaan, en zij noemen de huidige regering fascistisch, anti Servisch etcetera. Het heeft waarschijnlijk iets te doen met het feit dat de meesten ontslagenen tot deze partijen behoren. Wie weet? De democratie doet haar werk.
October 1998Bosniak television - een vlucht over de koekoeks indentiteit“Het Vrijheidshuis", een Amerikaans buro dat onderzoek doen naar media, publiceerde haar resultaten van dit jaar. BiH had de eer om op de lijst te verschijnen. Het is uiteraard een lijst met landen waar geen vrijheid in de media aanwezig is.
Gefeliciteerd.
Maar er zijn ook positieve tekenen. We zijn niet het slechtst. BiH zit tussen Kroatië (iets beter dan ons) en Joegoslavië in. En daar staan we tezamen met de rest van de democratische en vrije landen uit de wereld - Burundi, Djibouti, Tsjaad, Cambodja, Zimbabwe, Ivoorkust... Het ziet er naar uit al we deel zijn geworden van de geciviliseerde wereld, zoals ons verteld is een paar jaar geleden.
De vrijheid van informatie is vooral slecht vanwege de aanvallen die het afgelopen jaar gepleegd werden op journalisten. Wie weet wat er uit rolt als de Amerikanen wisten wat er werkelijk gebeurde hier. Dan zou er nog wel eens een slechtere score uit kunnen rollen.
April 1999Het einde van de uitzendingen van kanaal "S"Sarajevo, en Bosnie, heeft er een electronische media bij. Bosniak Radio & Televisio (BRT) is een product van luide aspiraties van Bosnische ideologisten. Volgens hun argumenten is het onmogelijk een eigen unieke en reele identiteit in stand te houden zonder de juiste instituten, mogelijkheden en omstandigheden. BRT is een van deze instituten. Veronderstel dat ze gelijk hebben.
Inderdaad is er en mogelijkheid dat Bosniakken en Bosniers verdwijnen als volk, vooral ingegeven door de belangen van omringende landen. Maar indien dit het geval is moet een dergelijk instituut zich bezig houden met dat wat Bosniak is. De mogelijkheid de doelstellingen te bereiken is dan het grootst. Maar alleen al bij de introductie van de BRT (en nu hebben we het nog niet over het programma zelf) domineerden de woorden 'Turk' en 'Arabisch' en de aankondiging vult aan: programnma bestaat uit turkse films, muziek en TV programma's in plaats van Bosniak (zoals het moet zijn volgens de naam van het station). Betekend dat dat de identiteit waar wij het hier over hebben eigenlijk een Turkse is of...
En bestaat die identiteit wel echt? Deze media zendgemachtigde kon net zo makkelijk een servische of een kroatische zijn, waar ze tegen vechten. Het effect zou hetzelfde zijn omdat het Bosniak waar zij voor vechten nergens in de programma's terug te vinden is.
Met een benadering zoals deze kun je snappen hoe de problemen zijn in dit gebied. Een identiteitscrisis van een natie maakt of bewaard nog niet het bestaan ervan. Het vinden van excussen en het beschuldigen van anderen is niets meer dan het bewijs van eigen onvermogen het probleem op te lossen.
Was het huidige concept van BRT niet het product is van een of andere vergissing dan is de enigste oplossing het vinden van een andere naam of het veranderen van het land waarin men uitzendt.
Een derde optie is eigenlijk onmogelijk.
May 1999Media vrijheid in BIH?Het volgende bewijst dat je niet moet proberen te dollen met Westendorp en mannen als hem. Het televisiekanaal "S" uit Pale is uit de lucht. Het programma verdween vlak nadat er een programma was geweest dat de waarheid over de slchtingen in Sarajevo tijdens de oorlog verklaarden. Het lijkt er op dat de verklaringen niet vreedzaam genoeg waren.
De verklaring waarom er een einde gemaakt werd aan de uitzendingen van het kanaal kwamen van het onafhankelijk commisariaat van de media. Volgens hen blijft kanaal "S" zonder toestemming en kunnen ook anderen dezelfde behandeling verwachten als zij grappen denken te kunnen maken over het recente verleden.
Indien de internationale officials even effectief geweest waren toen het meer nodig was had dat heel wat levens en steden en dorpen kunnen redden.
Op deze manier hebben we slechts een lege vrijheid en de bevrediging omdat dingen niet zo slecht zijn als ze zouden kunnen zijn. Tegelijkertijd dreigt de Commissie ook het kanaal BRT (waar we de vorige keer over spraken) te sluiten en stuurde een waarschuwing naar diverse andere kanalen (waaronder het nationale BHT)
Juni 1999Tijdens de laaste meeting van de Raad van Europa in Straatsburg waren er vele verbitterde debatten of BiH nu wel of niet geaccepteerd zou moeten worden als lid van dit instituut. Als wij de Bosnische afgevaardigen moesten geloven dan zouden er geen obstakels zijn. Mensen rechten, media vrijheid en al het andere dat onrealistisch is in het Bosnie van vandaag staan op een hoog niveau, zeiden de afgevaardigen.
Maar, gezien vanuit de realiteit, is de waarheid niet zoals de regering ons dat graag wil laten geloven. Deze keer kreeg Ferid, de hoofdinspecteur van politie in Zenica, de publike aandacht met zijn aanvallen op journalisten. Hij is een van diegene bij wie de politieke carriere niet loopt zoals hij gehoopt had. Vele protesten van oorlogs invaliden in Zenica, als ook de onmogelijkheid voor vluchtelingen om terug te keren naar hun huizen in Zenica en een aantal brieven van OHR met betrekking op de sherif en de situatie… Hij hield het niet meer uit.
Wat is dan het probleem?Het probleem is dat journalisten uit Zenica dapper genoeg waren om delen van de waarheid over de sheriff naar buiten te brengen. En dat op het televisie station die eigenlijk beheerd word door Alic zelf. Wat een lef! De journalisten hadden het lef gehad documenten te tonen waarin de internationale gemeenschap de sheriff beschuldigde van problemen in de stad en voor dingen die niets meer te doen hebben met mensenrechten en dergelijke.
Zoals gebruikelijk hier, worden dergelijke journalisten ontslagen. Omdat, zoals Alic het zei, zij een vals beeld geven van de stad waarin zij leven. Je kunt niet tegen Alic spreken in stad en op televisie. Dat geeft een slecht imago.
En toen kwam het allemaal naar buiten. Westendorp's office, OHR, is erg geprikkeld om problemen op te lossen zoals dat hier niet gebruikelijk is - door het vervangen van de politiechef. Of het verhaal werkelijk zo eindigd valt nog te bezien.
De zaak van Mlaco Dzevad geeft een nog steeds een goede indicatie hoe dingen kunnen gaan. Hij was de baas in Bugojno en Westendorp verving him om ongeveer dezelfde redenen als die nu met Alic spelen. En wat gebeurde er? In plaats dat deze man in de geschiedenis verdween, met pensioen ging of in de gevangenis verdween, gaf de SDA hem een zetel in het parlement.
We zullen zien of Alic op de zelfde manier eindigd.Een week of twee later was er een seminar in Tuzla met als doel antwoorden te vinden op de vraag wie en hoe de onafhankelijke media in BiH onder druk wordt gezet. De organisator, het democratisch Alternatief forum, verzamelde afgevaardigden van de BiH media en internationale experts. Uiteraard was het antwoord redelijk duidelijk.
Het is duidelijk wie en hoe de media verstoort in BiH. En de mensen worden met naam en toenaam genoemd. Mensen van de regering, uiteraard. Maar ook de internationale gemeenschap die, mede door de donaties die zij geven voor de media, een waarheid wil creeren die hen aanstaat. Zonder de realisatie van de essentie van waarheid. En natuurlijk de media zelf die, rennend achter het geld aan, hun eigen waardigheid nogal eens op z'n beloop laten, zoals een afgevaardigde het uitdrukte.
Maar een antwoord bleef open en dat was op de vraag hoe in de toekomst het mogelijk zal zijn dergelijke situaties de baas te blijven.
En de situatie is erg slecht, zo niet desastreus.
Journalisten gearresteerd September 1999Media in BiH aan het eind van de eeuw.De Bosnische regering, inclusief politie, heeft niets anders te doen dan mensen arresteren. Journalisten bijvoorbeeld. Vooral hen die om de zwarte lijst van de staat staan.
Voordat Carlos Westendorp het land verliet had hij nog enkele wetten gemaakt om dergelijke arrestaties tegen te gaan, die hier vaak gebeuren. Maar wie geeft er om Westendorp en zijn wetten.Een maand geleden werd Senad Avdic opgepakt, eindredacteur van Slobodna Bosna. Hij werd voorgeleid met de beschuldigingen van laster. Ondanks het feit dat een veroordeling op die gronden door in de wet onmogelijk zijn gemaakt.
Midden September stond de politie op de stoep bij het blad BH Dani om Senad mee te nemen. Deze keer ging het om Senad Pecanin, redacteur van dat blad. Naar het gerecht, voor laster, uiteraard. Het is niet moeilijk te raden waarom de politiek dit duo zo graag wil arresteren. De vraag is hoe lang dit door moet gaan.
Vooral als je in gedachten houdt wat Izetbegovic zei over het karakter en de intentie van de lokale macht. Hei zij tegen zijn vrienden bij de media; "Je arresteert journalisten en meteen beroepen zij zich op hun immuniteit. Zonder de moed om op te staan voor wat zij geschreven hebben. En waar is de journalistieke ethiek dan te vinden...' Izetbegovic is goed. Het is dezelfde man die vorig jaar, toen Sejfudin Tokic van de SDP hem najaagde voor laster, gebruik maakte van zijn diplomatieke immuniteit. Natuurlijk kwam hij nooit opdagen bij dat proces. Zonder moed om op te staan voor zijn eigen woorden.
Tot zover over gerechtigheid die 'gelijk voor allen' is.
November 1999De slechte positie van de media in BiH zal blijven bestaan zolang als de mensen in de staatsfunkies op hun plaats zullen blijven. Dank zij hen is geen artikel over aanslagen en aanvallen op journalisten verrassend.
Laatst spaken we er nog over...
Eind october werd in Banja Luka een aanslag gepleegd op Zjelko Kopanja, editor van het dagblag 'Onafhankelijk'. Een maand later komt Kopanja nog altijd bij van zijn verwondingen. Desondanks veranderde de bom onder zijn auto niets aan het concept van zijn "Onafhankelijk dagblad'. Omdat, als dat wel was gebeurt "mijn twee benen voor niets verdwenen waren", volgens zijn eigen zeggen in het weekblad 'Reporter'. Vele mensen leggen verband tussen deze aanslag en een serie van artikelen gepubliseerd in 'Onafhankelijk', die betrekking hebben op misdaden begaan door leden van het leger van RS en aanverwanten, tijdens de oorlog.
Kopanja aanvaard dat dit deels als waarheid. Hij zei dat het de angst is van hen die ontdekt kunnen worden, dit gedaan kan hebben. Als wij de traagheid van de politieacties in ogenschouw nemen zullen de daders nooit gevonden worden. Of in ieder geval niet makkelijk. 'Het feit dat de auto onderzocht wordt doot Scotland Yard bewijst dat de lokale politie niet in staat is enig vorm van anti-terrorisme actie uit te voeren', zei Kopanja.
En gezien het werk van de politie zit Kopanja niet ver van de waarheid.
De onafhankelijke bladen liggen nog steeds in de kiosken.
Begin november was er een ronde tafel meeting met het thema 'Aanvallen op de media; Wie volgt?' Afgevaardigden van de onafhankelijke media zaten aan een kant en afgevaardigden van de huidige regering zouden aan de andere kant van de tafel zitten. Maar de heren van de regering kwamen niet opdagen en Zlatko Dizdarecic, eindredacteur van het blad Svijet (Wereld) uit Sarajevo concludeerde dat iedere toekomstige discussie een discussie met doven zal zijn. De realistische discussie kwam met een pesimistisch antwoord; "We volgen allemaal, het zal er slechter op worden". 'De absurde situatie doet zich voor dat journalisten het werk van de onderzoekers met betrekking op de misdaden hebben overgenomen', zei Senka Nozica, een advocaat. En als reactie daarop attaceert en veroordeeld de staat hen daarop. Toen het blad BH Dani, ook uit Sarajevo, documenten publiceerden over misdaden begaan tegen de niet Bosnische bevolking tijdens de oorlog, beschuldige de regering dit blad van verraad en zei dat dergelijk nieuws twee tot 300 miljoen dollars aan internationale hulp kan kosten. Maar moeten zij de media beschuldigen of zichzelf omdat deze misdaden in direct belang van de regering waren? Uiteraard zou het absurd zijn te veronderstellen dat zij zichzelf beschuldigen.
Helaas.
Het blad Reporter uit Banja Luka kamt met een ander probleem. Volgens een van de redacteuren verkocht Reporter 200% van de oplage in Joegoslavie. Nadat Milosevic het blad als gevaarlijk bestempelde werd het op de Joegoslavische zwarte lijst geplaatst. Ze zeiden dat Reporter een slecht effect op de economie heeft. We zullen hopen dat Reporter genoeg lezers heeft in andere 'vrije' Balkan landen zodat het is staat is economisch en algemeen te overleven.
Indien je je het nog herrinnert (of na wilt zoeken op de Buitenpost homepagina, media, april 1999) schreef ik in het begin van het jaar over BRT (Bosniak Radio en Televisie) dat toen opgericht werd en waarbij ik mijn twijvels uitte over het bestaan en de identiteit ervan. Uiteindelijk concludeerde ik dat er slechts twee mogelijkheden zijn; stop de uitzending of verander de naam van Bosniak naar Turks, Arabische of Iraans. Ik geloof niet dat het bestuur van de televisie mijn commentaar heeft gelezen maar hoe dan ook, acht maanden na het begin van uitzending (met daarin een kleine pauze omdat de internationale gemeenschap de uitzending schrapte omdat het niet over de juiste vergunningen beschikte) bestaat BRT niet meer in haar oorspronkelijke vorm. Afgelopen. Conflicten tussen het hardline bestuur en de niet zo hard line marketing fractie leidde tot het eind van het programma tezamen met een publike schandaal. Het resultaat is een nieuwe media (RTV Alfa) en een deel van BRT dat zelfstandig door wilt gaan maar nog niet weet hoe.
Maar dat lijkt een klein probleem vergeleken met anderen (en meer belangerijke) problemen. Volgens Slobodna Bosna spendeerde BRT 8 miljoen dollar in 8 maanden. Het resultaat was niet zoals verwacht. Maar acht maanden later hebben we twee van dit soort circussen in plaats van een, totdat een nieuwe scheuring zich voordoet. Het ziet er naar uit dat een andere media macht met een nationale naam op sterven na dood is. De Kroatische televisie EROTEL uit Mostar. Als het niet sterft zal het door moeten leven in een meer acceptabele vorm. Het onafhankelijk commisariaat van de media verbood de uitzending van dit televisiestation dat bekend staat vanwege haar extreme programma's. Hier geeft EROTEL niet veel om. Het zendt nog steeds uit en praat nog immer over de slechte positie van Kroaten in BiH. Deze slechte positie is volgens EROTEL te danken aan twee andere mensen en aan het commisatiaat van de media. Hoe lang dit doorgaar ligt waarschijnlijk aan de tolerantie van het OHR en het commisariaat van de media. SFOR weigerde commentaar te geven op mogelijke acties in deze zaak en vermeldde erbij dat zij moe werden om de Bosnische bergen te beklimmen op zoek naar zenders.
Nadat het commisariaat SRT en HBT hadden omgevormd in Radio Televisie Republika Srpska, dus een federale televisie, lijkt dit spel met 'ongehoorzaamheid en onadequaatheid' op een spel met als doel een grote schoonmaak te houden voor het nieuwe millenium.
