Mostar

Over Mostar spraken wij al even in voorgaande nieuwsbrieven toen het Pavarotti Muziek centrum te spraken kwam.
Mostar was misschien wel de mooiste stad van Bosnië maar volledig verwoest door een burgeroorlog die vooral in Mostar alle kanten van absurditeit meemaakte. Iedere frontlijn van de oorlog liep door Mostar. Iedereen vocht met iedereen en werkte samen met iedereen op het moment dat er tegen een ander gevochten werd. Mostar is kapot. Ondanks het feit dat de oorlog hier al wat langer verleden tijd is (de Kroaten en Bosniërs begonnen een federatie onder druk van de Amerikanen) en ondanks het feit dat de EU hier een levensgroot hulpprogramma heeft gestart is de stad nog niet erg opgebouwd. Sarajevo, 5x zo groot en 2x zo weinig tijd, heeft veel meer gepresteerd. Nog steeds liggen de puinhopen, bedolven onder onkruid en vuilnis, en verscholen tussen een paar marmeren paleizen, te wachten op mensenwerk van het goede soort.
De rivaliteit en koppigheid zorgen ervoor dat er niets gebeurt. De meeste bommen exploderen in Mostar. Naar alle waarschijnlijkheid werkt alleen de zwarte markt en de georganiseerde misdaad geheel volgens plan.

In Mostar schijnt bijna altijd de zon. Het is er steevast 5 to 8 graden warmer dan in Sarajevo, slechts 120 km meer naar het oosten. Niet alleen verschillende bevolkingsgroepen leven dicht bij elkaar op de Balkan. Ook diverse klimaten zich manifesteren op dit kleine stukje land. Zodra wij eens met de weergoden spreken zullen wij hen vragen hoe dat zit.
Wij waren op bezoek bij de Drumworkshop van CoMuSa. Peter Vilk, een Engelse percussionist, werkt samen met Eugene Skeef, een percussionist uit Zuid-Afrika, aan een project waarbij percussie, lichaamsbeweging, innerlijke rust en bewustzijn de volle aandacht krijgen. Programma’s die bij de jeugd van Mostar hoog gewaardeerd worden. Zij doen dit onder anderen op straat, langs de lijn, op scholen en in het Pavarotti Muziek Centrum. De bekende Italiaanse zanger doneerde 7 miljoen aan War Child om dit centrum op te zetten. Weer een puinhoop veranderd in een marmer paleis. De (Engelse) staf doet z’n uiterste best er iets van te maken. Maar de wegen van ‘de lokale bevolking met invloed’ blijven ondoorgrondelijk. En ook War Child schijnt meer geïnteresseerd te zijn in het opzetten van en zodoende het verkrijgen van publiciteit door middel van, dan in het runnen van een dergelijk centrum. De workshops zijn mijns inziens goed bedoeld en nuttig. The outreach programma’s, de programma’s waarmee de bevolking bereikt worden via scholen en dergelijke, zijn ook erg goed en van groot belang. Maar of de geluidsstudio, de publieksruimte, het culturele aanbod en daarmee de algemene doelstellingen van het centrum werkelijkheid worden en een nuttige aanvulling zullen zijn op de integratie van de stad met zich zelf, waag ik te betwijfelen. Er zijn te veel onzekere factoren om de zware strijd met de representanten van de ego invloeden aan te gaan, laat staan te winnen. Twee jaar de beste bedoelingen hebben en eindigen met een situatie die beheerst word door lokale businessmensen is doodzonde voor een investering van een dergelijk bedrag. Uiteraard is deze gedachte slechts gestoeld op mijn gevoelens en het laatste wat ik wil is de doemscenario’s onder de aandacht te brengen. Echter, klakkeloos vertellen dat alles koek en ei is gaat mij in dit geval ook te ver. Daarom deze kritische noot en hopelijk ook een hart onder de riem voor hen die proberen het muziekcentrum als een culturele, sociale en vooral open plaats te bewaren voor Mostar en haar toekomst.