Ik probeer de taal van hier een beetje te leren maar iedereen geeft me teveel mogelijkheden om een bepaald woord te zeggen en daarom is het teveel om te onthouden. We ademen dezelfde lucht in en dezelfde adem uit. Het is daarom, vooral hier op de Balkan dat het moeilijk wordt alles te onthouden. Komsir word susjed in een handomdraai. ‘Dat woord is hetzelfde’; word er dan gezegt maar niet een letter dat identiek is.

Koffie met Melk (in verschillende dialecten). Servisch zal er nooit in geheel Bosnie gesproken worden al was het maar dat de internationale gemeenschap niet overweg kan met het cyrillisch. En het bedachte Kroatisch al evenmin (of evenveel). BSH (Bosnisch servo kroatisch) zal ook gedomineerd worden door een minderheid. En de taal is als de lucht, van iedereen. Ook van mij en ik doe mijn best jullie taal te spreken. ‘Mozda samo u glavi’.

Wat niet misschien is en ook niet alleen maar in je hoofd maar nu ook in je handen is deze nieuwe uitgave van ‘Album’. Een blad dat jonge schrijvers, toch tracht nader tot elkander te brengen, zelfs tegen enige vorm van dank in.
Voor mij als vreemdeling is dat een beetje vreemd.
Vanwege dat vreemde feit kan een initiatief als dit alleen maar bestaan bij de gratie van donateurs, en is het gedoemd te verdwijnen indien alle donateurs van buitenlandse komaf zijn, zoals ik ben. Vreemdelingen verdwijnen of worden gewoon.

Ik weet niet wat ik leer. Ik leerde slechts wat ik nu weet.

Hoofdstuk 6.

Als de mensen nu niet vallen over het feit dat een andere schrijver een nieuwe taal gebruikt, of een oude taal gebruikt, of wat dan ook voor taal of stommiteit uithaalt...

Poezie is het woord van de revolutie, maar onlangs zijn er zoveel revoluties door de politici overgenomen dat we nu misschien moeten proberen een revolutie voor het compromis te ontketenen. Een compromis met de politicus, met de vijand.

Politiek. Poezie, beide begint het met po. Niet alleen is dit de rivier waar padania zo trots op is... In het Nederlands is ‘po’ het ook goedkoopste woord voor toilet, schijthuis. En dit wil ik graag zeggen want het woord ‘goedkoopste’ is zo prachtig in de Bosnische taal. Als er iets is dat ik graag door het toitel wil spoelen dan is het wel het overdreven gebruik van superlatieven.

En ik begrijp geen fuck van dat hele boek.

Dus ik wil iets anders weten. DE vraag die ik in m’n hoofd had en waardoor ik de uitnodiging accepteerde iets voor de tweede uitgave van Album te cshrijven is van een geheel andere aard.
Ik begrijp nog steeds geen snars van dit boek en de frustratie en angst die ik om me heen zie lees ik niet in jullie bijdragen aan Album maar ik zie die gewoon om me heen, op straat. vele jonge mensen weten niet hoe ontspannen te denken over sommige onderwerpen, of kunnen hun mening niet gewoon uiten vanwege de enorme druk die er op hun uitgeoefend werd, vele jaren lang, zoiets niet te doen. Niet alleen tijdens de oorlog gebeurde dat, maar ook voor de oorlog waren al heel wat ouders niet meer in staat om hun kinderen de logica van hyperinflatie bij te brengen. iets dat in geheel voormalig Joegoslavië redelijk indentiek was in vergelijking met de oorlog die op iedere vierkante meter andere uitgevochten werd. Mijn vraag in het algemeen, maar met deze mentale druk die jaren lang is uitgeoefend nog in het achterhoofd: Kunnen de jonge mensen van Banja Luka de jonge mensen van sarajevo begrijpen, en vice versa??

Het lijkt mij zinnig als de jongeren die schrijven zich eens concentreren op deze vraag. Dus niet concertreren op wat ze zelf begrijpen maar concentreren op wat ze begrijpen van een ander. Dergelijke gedachen ventileren kunnen geruststellende gedachten zijn, die daarom ook rustig geaccepteerd zullen worden.

En vergeet gerust de drukkende gedachten en regels van de instituten. Zij bepalen slechts de grenzen van het land. Zij hebben nog nooit bepaalt dat de mens op het land leeft.

Relax.

En een beetje rust, ontspanning, tijdens het denken is een goedaardig genot.

Niet dat ik het zal snappen indien jullie slagen. Daarvoor is de taal mij nog te machtig. Maar ik zou het kunnen voelen, indien de woorden de energie met kracht uitdragen.