Forbidden Fruits of Civil Society
fEstIv@L
 [dagboek]
FFF plakat Ongeveer 40 mensen met uiteenlopende beroepen ( van goedkoop muzikant tot president van het hooggerechtshof), uit verschillende delen van BiH, en ongeveer 100 mensen uit andere Europese landen namen deel aan het forbidden fruits festival, georganiseerd door de Buitenpost en Ambrosia Art Association. (Dat wil zeggen: zij organiseerde de Bosnische Bus naar dat festival dat verder georganiseerd werd door een groep Utrechtse krakers en aanverwanten. - hello people...). het festival vond plaats in Utrecht en later in Eindhoven (NL), van 4 t/m 13 September. 43 Artiesten (op een totaal van 125) namen deel in 6 concerten, twee exposities, een theaterstuk, een poëzie performance en aan de informatie programma's gedurende het festival. Alle Bosnische deelnemers hadden deel in de show in Eindhoven. Verplaats je muis naar het [ FF PROGRAM]. Naast het festival werden 13 extra concerten waarvan vier in vluchtelingen centra in Nederland en op de nationale radio. Ontmoetingen met maatschappelijke organisaties, leden van het parlement en diverse vluchtelingen organisaties werden georganiseerd in het kader van promotie van het JOB 22 programma, een Bosnische vluchtelingen service organisatie. Een simpele [ KLIK! ] brengt U het buitenprogramma Dit is een soort van dagboek van deze reis die meer dan interessant van voor sommige van ons.

[Donderdag, 03.09.]
Vertrek was geland om 8.00 a.m. vanaf de parkeerplaats bij het Holiday Inn. De bus die we gehuurd hadden, van de 'bedrijf' Bosna Tours, uit Zenica. zou daar op ons staan te wachten. Een paar dagen geleden, toen we naar Zenica gingen om de bus te bekijken toonde de directeur ons een foto en zei: "Dit is ie". Dus wij hoopte werkelijk dat het niet een bus was zoals in de legendarische film Ko to tamo peva (Wie zing er daar) van Slobodan Sijan. We zagen het ding alleen maar op een foto en moesten maar hopen dat ie er in werkelijk ook zo uit zal zien. Maar de bus was daar en de mensen ook. We laadde de spullen in de bus en namen afscheid van hen die ons uitzwaaiden. Een ongeduldige taxichauffeur rijdt over Nedim's reistas. Zijn commentaar was zoiets als, ze vermorzelen mijn broodjes en melk, moederneuker!. Te laat. Na nog enkele happenings vertrekken we. Alles ziet er ongewoon uit. We zaten in de bus, hij deed het en had zelfs een cassettedeck. Het werkt!!!! Maar na een half uur dirigeerde de politie ons al van de weg af een landweggetje op, nergens naar toe. We moesten stoppen. Er stond een immense rij bussen en trucs voor ons. We zaten wast in the middle of nowhere en kans om te vertrekken waren tot nul gedaald. Onze traditionele Bad Luck. Plattelandsomgeving... We stelen appels van de bomen en drinken samen met de lokale dronkaards. Een vrouw vertelde dat Ivica Osim (een bekende BiH voetballer) haar schoonzoon was. Big Deal, daar kwamen we dus niet voor. De trucs stapelen zich op achter ons. Als dit zo doorgaat duurt het nog twee dagen. Maar na een uur bewijst gezond verstand een goed iets te zijn. Het lukt ons de trucs achter ons te overtuigen om te draaien (zij transporteerden soldaten op weg naar een training) en nemen de weg terug naar de weg en zo naar de snelweg. Niets aan de hand. Voordat we Doboj binnen rijden (een grensstad in Republika Srpska) stoppen we om te pissen . Bojan filmde ons gezeik met de video camera. Niets ongewoons, zo dachten we. En dan, honderd meter verder is een UN checkpoint. Ze laten ons er niet langs. Ze willen de camera. Er werd gefilmd op een plaats waar dat niet is toegestaan. We besteden een uur aan dit gekloot met hun. Zij willen de camera die wij niet willen geven. We bedenken de zwaarste vloek om op Denemarken (Het moederland van deze soldaten) uit te spreken. Naderhand begrepen we dat Het Dayton akkoord inhield dat je je eigen niet mag filmen als je pist in je eigen land. We geven hen de tape. Verder. Kroatië, Slovenië, Oostenrijk, pompstations, reizen, slapen...

[Vrijdag, 04.09.]
s' Morgens. We worden wakker op een tankstation, god weet waar. We staan er op te weten waar we zijn en de chauffeur zegt uiteindelijk FF festival logo: Hier, zijn we! Hoe moet ik dat nou weten?'. Later vertelde hij ons dat we op een pompstation in Duitsland waren. Huh, wijsneus! De rest van de reis was behoorlijk succesvol wat betreft het vinden van de juiste richting naar onze bestemming - Utrecht. We komen Nederland binnen. En opnieuw een pompstation. Wachten. We wachten op Martin (die vertrok met zijn limousine), om ons naar de club te brengen die het centrale punt van het FF festival is. We wachten anderhalf uur. (Tired of Waiting van NO MEANS NO was de grootste hit op dat moment) en wachten, wachten, wachten. Martin kwam. De snelweg op. We komen Utrecht binnen via onnatuurlijke straatjes, waarvan sommige smaller dan onze bus en arriveerden bij Sophie's Palace (wat wij meteen 'Bij Sophie' noemde, uiteraard in onze taal - met de gebruikelijke bijbedoelingen) Na en warm welkom (onze Nederlandse vrienden warmden de maaltijd nog eens op). We laadden de spullen uit en genieten van de lunch. Vrijdag is de eerste dag van het festival. Vullel, experimenteel theater, twee Poolse DJ's en de lokale techno groep Pelle & OK on Acid hadden hum show at Sophies. De meeste van ons waren niet aanwezig, het verlangen de bus te verwisselen voor een bed (vloer, slaapzak) was groot na 40 uur. Weer is er een dag voorbij.

[Zaterdag, 05.09.]
Mizzart, Stripburger en anderen openden een expositie in Sophie's die 7 dagen zou gaan duren. We slepen onze spullen naar Moira waar wij vanavond een concert zullen spelen. Pessimistic Lines zijn het eerste aan de beurt. Ze beginnen terwijl er nog geen 20 mensen aanwezig zijn. Maar langzaam komen ze, meer en meer. Deca Debilance (SLO) zijn tweede met een half uur experimentele herrie en Ranko The Killer doet zijn show. Als laatste speelt Lolita uit Slovenië en die een soort jazz rock spelen. Vele mensen hadden een briljante tijd en danste op geweldige muziek. Om middernacht is het feest over. Naar huis en naar bed. Dank god daarvoor.

[Zondag, 06.09.]
In de voormalige Brandweerkazerne word een zevendaagse expositie geopend met artiesten uit YU, BiH, CZ, GR, S, USA. Wij verkiezen naar het ledig erf te gaan, een taverne op een plein met de zelfde naam waar Pere Piri Piri inspireerde met Afrikaanse ritmen, Sinisa Radovic (de dwarsfluitist) samen met Neso en Taso Savija een jazz improvisatie speelden in plaats van Dertum, een band bestaande uit Bosnische en Macedonische vluchtelingen (die geen visum konden krijgen omdat zij vluchtelingen in Slovenië zijn en geen vaste baan hebben, hoe kan een vluchteling sowieso een vaste baan hebben in het land waar hij leeft. Dit is een vraag voor de heersende klasse en wij hebben nog meer vragen voor hen, over enkele mensen uit Kosovo, die ook geen visa konden krijgen) speelde het meisje van Lolita met een man, een soort viool en contrabas duet. Dat was het einde van het programma die dag. Voor ons. Theater Gromki speelde nog in de avond om 22.00 uur maar wij misten het omdat we onze slaap niet wilden missen.

[Maandag, 07.09]
Derde dag van het festival heeft te bieden (buiten een stuk fietsen (wat een aanzienlijk deel van het leven is in Nederland): Discussie over de sociale beweging in Sophie's (centraal punt van het festival met restaurant, keuken, bar, toilet...) waar Kurf (NL), Skrati (SLO), Attack (HR) en Neso en Ranko aanwezig waren. Al met al een team dat dagen kan vertellen over vele onderwerpen. Er is een expositie en een tattoo workshop in Huis a/d Werf. Dit programma ging ook enkele dagen door. Kiselo Grozdje (SLO) - hardcore met emo invloeden en Strahuljari (ook uit SLO) speelden 's avonds een concert in Sophie's en vooral Strhuljari waren briljant. Zo jong en zo goed. Hun muziek is van hetzelfde soort als Dull Schicksall, Ne Zdhali en gelijkwaardige oost Europese stripteken rockers Zij waren de beste band van het festival. De reacties waren ook ergens tussen enthousiasme en ongeloof. Daarna speelde Cios Ponizej Pasa, een Poolse industrieel band, theater, video... en toen probeerde een idioot mij fiets te stelen en zodoende moest ik naar buiten en weet ik niet hoe dit eindigde. Gedurende deze concerten was het WONZ theater (NL) in MAU maar ik heb het niet gezien dus ik weet niet wat er daar gebeurde.

[Dinsdag, 08.09.]
Deze dinsdag had bijna dezelfde invulling als de dag ervoor - exposities, tattoo workshop, discussies (over media) en theater in het Huis a/d Werf Divaldo Purvan (CZ), Alies (NL) en Ambrosia (BiH) stonden op het programma maar om eerlijk te zijn, ik was die dag niet eens in Utrecht dus ik weet het niet...

[Woensdag, 09.09.]
Naast het inmiddels gebruikelijke programma was er een discussie programma in Ubica (wat een vriendelijke naam, in onze taal betekend dat 'Moordenaar'), met de gebruikelijke participanten. Het avond concert was in een grote hal Tivoli, wat een grote en indrukwekkende plaats. De bands die speelden waren; PEEP (BiH), Servische punk collega's Six Pack plus 2227. Er waren niet echt veel bezoekers, minder als de organisatoren verwachtte (nog daargelaten dat de stad vol hing met posters van het festival) en velen waren bekend met het festival, slechts weinig onbekende gezichten. De geluidsman deed niet echt z'n best. Hij deed zijn best onze oren permanent te beschadigen met apparatuur dat er uit zag als een ruimteschip. Voor, door en na de concerten draaiden Dino en Mirel van Radio Zid hun plaatjes.

[Donderdag, 10.09.]
De donderdag discussie ging over Micro Fascisme en buiten de gebruikelijke deelnemers deed ook CESTA mee in de discussie. Het avond programma bracht twee dingen; In het Huis a/d Werf hadden Stripcore (SLO), Ranko the Killer & Co (BiH) , Mirel Hadzijusufovic (BiH) en Synthi (YU) theater shows. Tegelijkertijd was er een concert in SJU Jazz podium en de groepen die speelden waren Katein (BiH) en de erg goede en nieuwe vrienden Sabot (CZ).

[Vrijdag, 11.09]
Sarajevo Drum Orchestra Vrijdag was de laatste dag van het Utrechtse FFF festival en rondhangen met te gekke mensen die we hebben leren kennen gedurende deze dagen. De beste plek om het festival te eindigen was in Sophie waar het allemaal begon. Nu begon het met de poëzie performance van Ranko the Killer & Co. Het Sarajevo Drum Orchestra, oftewel de Afrikaanse drummers. De verrukkelijke ritmen van de Afrikaanse jungle waren niet zo betoverend voor de koele Hollanders (Alhoewel, niet in het algemeen). Maar wij, Balkan jongens, hadden een te gekke tijd. En toen speelde Ornamenti (ook landgenoten) Ethno Techno voor het afscheid en het weerzien. Speciaal gedeelte van de avond was de bar, waar, met dank aan alcohol, het erg sfeervol was. Geweldige nacht en goed einde van dit gedeelte van het festival.

[Zaterdag, 12.09.]
Na een slapeloze nacht zien we onze broeders de Slovenen en Kroaten voor Sophie's Palace hun spullen in de bus laden. En toen begon de onvriendelijke Nederlandse regen met ons te spelen. Toen we met de spullen op straat stonden begon de ergste regen en storm die ik in mijn leven heb meegemaakt. Het was interessant te zien hoe 20 mensen proberen tegelijkertijd hun spullen in te laden door een 1 meter brede hall. De regen hield op en we stapten in de bus. Het einde , het afscheid, de kussen en tranen en de hoop dat we ons snel weer zullen zien. De Slovenen en Kroaten gaan naar huis en wij gaan naar Eindhoven voor de volgende twee dagen. Er daar kwam de goeie oude bus dus weer om de veel te smalle hoek. Alles zou in orde geweest kunnen zijn (misschien, als onze chauffeurs de kaart van Europa mee genomen zouden hebben, wat ze niet deden (ze kochten een wasmachine voor 125). Zo volgde zij op god weet wiens instructies, naar het oosten in plaats van naar het zuiden, en rijden regelrecht Duitsland binnen. Mensen raken een beetje in paniek maar de begrijpelijke chauffeur probeert hen gerust te stellen; 'Wat nou Duitsland, Doe niet zo maf'. Nadat zij zich realiseerden dat zij werkelijk in Duitsland waren duurde het nog 30 minuten om een plek te vinden waar de bus gekeerd kon worden (na al 90 minuten verloren te hebben. En terug, Nederland. Het eerste pompstation. Vragen naar instructies, verklaringen, werkelijke route, Martin bellen (die wie weet waar is), en dan....... gaan we verder. We passeren Arnhem en moeten richting Eindhoven. We nemen een weg maar de verkeerde, we gaan naar het noorden in plaats van naar het zuiden. Sommigen verliezen hun geduld. Wij ook, proberend onze chauffeurs te overtuigen van ons gelijk. De tijd gaat voorbij. Eindelijk zitten we op de goeie weg. Volgens de borden is Eindhoven steeds dichterbij. We stoppen de bus en vragen mensen de richting. De kansen op straat dat er iemand stop voor een trio dat er uit ziet als een stel bandieten waarvan een net een zenuwinstorting heeft overleeft, de tweede er uitziet als een psycho en de derde een loslopende beer is, zijn minimaal. Toch konden wij, via extreem gelukkige omstandigheden zijn wij in staat om het centrum te vinden en dan het volgende probleem; hoe de club te vinden? We zijn dichtbij, maar hoe er te komen??? Taso, Celo en ik gaan te voet. De laatste vijf minuten blijft Taso maar zeggen dat het om de hoek ik. Dan zijn we daar. 2B logo
.2Bers gaan de bus halen. Na een reis van 5 uur zijn we dan toch nog aangekomen, een afstand die anders 60 minuten in beslag neemt. Dit ruïneert ons programma voor die dag. Moe gaan we eerst naar Burgers (een plaats die vernoemd is naar burek, ons lokale eten alhoewel eer geen spoor van burek te vinden was in het eten dat wij kregen) Het programma speelt zich af in eerder genoemde club 2B wat bestaat uit een enorme fabriekshal met een klein café en een grote tuin met die aanbiddelijke honden (moeder, vader en zoon). Het programma bestaat uit twee delen. In de zaal is Ranko en Juliet. BiH video performances plus film en het SDO terwijl er concerten in de club plaatsvinden. Pessimistic Lines, Sabot, 2227 en, in de late uren, jazz voor hen die nog wakker zijn - Kaiten. We gaan voor een erg verdiende nachtrust.

[Zondag, 13.09.]
Effenaar ticket De volgende dag was niet echt opwindend. De uitputting op de gezichten was overduidelijk. Nog een discussie over Micro Fascisme (in Burgers). Internet. In de avond een concert van Ornamenti, Ranko's poëzie en een film 'Before the Rain'. Voor de uiteengaan proberen we nog een afspraak te maken voor het laden van de spullen morgen. Morgen voor 2B om 8.00.

[Maandag, 14.09.]
Naïef of niet maar ik was de enige die om 8.00 aanwezig was. Een half uur later komen de anderen aan. Ochtend koffie, inpakken, groeten, niet te geloven, we gaan eindelijk naar huis. We kopen veel eten, je weet maar nooit. De meeste van ons besloten te gaan slapen, na volledig gesloopt te zijn vanwege de afgelopen dagen. En ik deed dat ook. Om 7.00 word ik wakker. Wat we allemaal stiekem verwachtte en gebeden hadden dat het niet zou gebeuren gebeurde, de bus ging kapot. Kilometers achter Frankfurt. Daarmee zij de problemen nog maar net begonnen. De politie arriveert. In burger kleding en het is duidelijk dat ze gevaarlijker zijn als dat ze er uit zien. We wachten op Martin, die later vertrok uit Eindhoven. Maar hij heeft in ieder geval een mobiele telefoon en komt snel opduiken. Nog een voertuig van de wegenwacht komt erbij. Onze ultra moderne bus heeft geen haak waar de bus aan getrokken kan worden.. We proberen een vervangend vervoer te regelen met de directeur in Zenica. Maar dat is onmogelijk om 21.00 uur. Maar er zijn beloften dat er ander vervoer komt. Een derde, nog vervaarlijker voertuig biedt uitkomst maar het blijkt dat de bus te laag is. Op een of andere manier blijkt dat mogelijk te kunnen zijn. 5 uur later na desperate in de regen en de snelweg. Het is 22.00 uur. We arriveren bij een garage dat gesloten is tot morgen vroeg. We parkeren de bus en gaan proberen te slapen. We proberen niet te denken aan wat ons allemaal nog te wachten staat.

[Dinsdag, 15.09.]
We worden wakker. Geen spoor van een andere bus om 8.00 a.m. We gaan de garage binnen en vinden een toilet met warm water en een koffie bar met koffie voor 90 pfenning. Arm maar toch verkozen. De gesprekken met Zenica Bus company worden absurd. Iemand heeft werkelijk een vloek over ons uitgesproken. In Frankfurt Hebben ze een becvestiging uit Zenica nodig en daar zeggen ze dat ze die al gestuurd hebben maar in Frankfurt zeggen ze dan weer dat ze niet ontvangen hebben. We zitten aan de rand. Maar 21 uur nadat de bus tot stilstand kwam op die vervloekte snelweg verschijnt er een nieuwe bus voor onze neus. Verrassing. Zo snel als we kunnen laden we alles in de nieuwe bus, de kapotte achterlatend, met chauffeurs en wasmachine van 125 gulden. We gaan over de grenzen zonder problemen. Stel je voor!!!

[Woensdag, 16.09.]
We worden wakker in ons moederland.
Nog een paar uur en we zijn weer in Sarajevo.
Het is 5.00 p.m.
We arriveren bij het busstation.
Onze reis van 14 dagen is voorbij…

[DK]

--- Bosnische participanten ---

Ambrosia (7)
Sarajevo Drum Orchestra (8)
Ornamenti (4)
Pessimistic Lines (3)
Kaiten (5)
Peep (4)
Ranko the Killer
teatar & poetry (5)
Sanja Sosevic & Semo Habibovic [ schilders ]
Mirel Hadzijusufovic & Dino Zulumovic [Radio Zid]
Zdenko Eterovic [JOB 22]
Amir Telebecirevic [info sekcija]
Bojan Mulic [camera ]