AMIR TELIBECIREVIC LUNJO: Laten we naar de kloten gaan.

Als we een ronde schaal nemen en deze rond draaien en we gooien er dan wat rijst in, dan zal de rijst zo rond draaien alsof het uit de schaal wil ontsnapen, maar uiteidelijk zal de rijst eindigen op de bodem van de schaal. Hmmm, als nu Sarajevo de bodem van de schaal is, en het rijst zijn de inwoners van Sarajevo, dan zijn de opstaande randen van de schaal de bergen en heuvels rondom Sarajevo. Dit kan vooral goed gezien worden vanuit het oogpunt van een vogel (of door de NATO piloten)

Sarajevo is aan alle kanten omringd door bergen. Daarom is het een goede plaats om de olympische winterspelen te houden,of een belegering, bijvoorbeeld. Beide opties zijn al eens benut en daarom zoeken de mensen hier naar iets anders. Traditioneel is het erg moeilijk, of wellicht onmogelijk, om lokale geheimen te bewaren als geheim. En het is niet makkelijk te zeggen dat het slechts een lokale mentaliteit is die daaraan ten rondslag ligt.

We spreken weer over bergen en heuvels. Al iemand fluistert gaat de informatie van oor tot oor maar uiteindelijk loopt het naar beneden, de hellingen van de heuvels af. Uiteindelijk komt de informatie terug bij de verzender maar altijd een beetje veranderd. De informatie kwam niet over de bergen heen, net zoals de rijst niet over de rand van de schaal kwam.
Twee mannen in Sarajevo kwamen op het idee om de snelheid van de informatie te testen in hun buurt. Zij wilden iets heel attractiefs dus zij logen tegen hun vrienden dat een Hollywood acteur stierf nadat hij zichzel gecastreerd had. Toen wachtte zij en keken hoe en wanneer de informatie bij hen terug zou komen. Een van hen hoorde het een aantal dagen later toen hij het zelf al weer bijna vergeten was. Maar de ander hoorde het van zijn vrouw, nog dezelfde dag dat zij het verhaal verspreide. Hij hoorde ook dat de acteur niet alleen stierf maar zijn penis in een envelop naar een ongenoemde Hollywoodproducent had gestuurd. Dat laatste was (misschien ) een combinatie van nieuwsgierigheid en een soort van perversiteit, gebasseerd op de traditioneel zwarte humor uit deze regio. dat er zijn een paar voorbeelden, combinaties van noninformatie en angst. Het was tijdens het begin van de oorlog en een deel van Sarajevo, wat gelegen was richting de bergen rondom de stad, werd gebombardeerd en oude vrouwen zeiden tegen hun kleinkinderen "Spreek niet te hard, de chetniks op de top van de berg Trebevic kunnen jullie horen." Maar goed, dat was een tijd van paniek. Gedurende de omsingeling wisten oude vrouwen van te voren over alle details van 'geheime' militaire acties in en om de stad. Uiteraard was het tijdstip en de plaats van de aanval bekend.
Er is een soort van regel in Sarajevo dat niemand een ster kan zijn in Sarajevo, of zoveel geappricieerd kan worden dat men een idool wordt. Als je succesvol bent, een bekende acteur, muzikant of zelfs politicus, kan je over straat lopen zonder bodyguard. Als je in de belangstelling staat van de media dan ben je een gezegend persoon maar zodra je de studio uitkomt is het alsof niets gezegd is, allen zijn gelijk. Dat heeft haar goede en slechte kanten. Vele beroemde sporters, schrijvers en artiesten verlieten de stad omdat zij niet voldoende geappricieerd werden in Sarajevo. Om echt bekend te worden moesten zij de claustrofobische bergring ontsnapen.

Een paar decennia geleden verkocht een lokale en capabele oplichter het gebouw van de Nationale bibliotheek aan een rijke maar naïve Americaan. Hij bezat het gebouw op dezelfde manier als dat je aambeien met anale sex bestrijdt. Hij introduceerde hemzelf als eigenaar bij de Americaan en niet veel later verkocht hij het gebouw. Uiteindelijk bleef de Americaan achter zonder gebouw en met 50.000 $ minder op zak maar Sarajevo had er een legende bij. (wederom) dank zij de circulatie van informatie binnen de bergring van Sarajevo was de lokale bevolking eerder op de hoogte wie dit gedaan had als de politie. Er was geen noodzaak voor onderzoek of verslag achteraf. De mensen wisten het eerder dan de media het kon printen.

En de Amricaan? Niemand is schuldig aan het feit dat hij niet kan bedenken dat zelfs met een zak vol geld je niets meer bent dan een rijstkorrel in een ronddraaiende schaal waarvan de randen te hoog zijn om eruit te vliegen.