Europese tour tegen kernenergie 24 april - 23 mei

Het slot van de Tour

maar dit is niet het einde.....

Amsterdam, 27 mei 2004 - Dit laatste verslag is deels in Frankrijk geschreven en deels terug in Nederland. Door het drukke programma van de laatste week, de vermoeidheid van de eerste drie weken en problemen met internetverbindingen lukte het niet eerder dan het vandaag, 27 mei, te versturen.

20 mei

De tijd vliegt en er liggen nog maar drie dagen Tour voor ons.
In het laatste verslag werd aangekondigd dat we 15 mei Ile Longue aan zouden doen, maar dat moest nog een dagje wachten, want……

15 mei Vannes en Quimper

In Vannes bezocht een deel van de Tourdeelnemers de grote surfplank waarmee eind van dit jaar van Bretagne naar Martinique gesurft gaat worden onder het motto "Sortir du nucléaire". Dit project is een antwoord op de sponsoring door de EDF van een grote zeilwedstrijd. Een ander deel bezocht de markt om daar, met straattheater, flyers aan de mens te brengen.
Later op de dag hielden we een demonstratie en manifestatie in Quimper.

16 mei Crozon, Ile Longue, Dineault

Vandaag stond dan toch Ile Longue op het programma. Na een manifestatie in het nabijgelegen plaatsje Crozon.
Tijdens de manifestatie in Crozon drong het bericht door, dat er brand woedde bij de 4 kerncentrales van Cattenom (aan de grens met Luxemburg in Noord Frankrijk). Later op de dag werd duidelijk dat een van de centrales uit veiligheidsoverwegingen was uitgeschakeld. Maar verder hielden de autoriteiten natuurlijk vol dat er geen risico´s waren geweest en dat de veiligheidssystemen goed hadden gewerkt. Zonder het fijne van dit ongeluk te weten, bevestigde het voor de deelnemers aan de Tour weer eens dat kernenergie niet veilig is en ook nooit veilig zal zijn. Immers mensen maken nu eenmaal fouten.

Vanuit Crozon ging de karavaan voorafgegaan door fietsers van de lokale groep naar de beruchte marinebasis Ile Longue de grootste kernwapenlocatie van Frankrijk. Hier hebben de vier Franse atoomonderzeeërs hun thuisbasis als ze niet met hun lading kernraketten de wereldzeeën onveilig maken. Een helikopter cirkelde al op ruime afstand boven de karavaan en we werden op zo´n honderd meter van de toegangspoort door de gendarmerie gestopt. Achter de rij agenten stonden drie wat hogere marineofficieren het gebeuren gade te slaan. Zij werden geconfronteerd met foto´s van slachtoffers, een "stralingslachtoffer" met baby, een magere Hein en een collega marinekapitein, maar dan met doodhoofdsmasker.
In de omgeving werden overigens grotere hoeveelheden gendarmerie opgemerkt. Wellicht omdat de demonstratie aangekondigd was als "VN burgerinspectie" naar massavernietigingswapens.
Hoewel het model burgerinspectie in Frankrijk een nog vrij onbekend fenomeen is zou Ile Longue één van de belangrijke plekken zijn om te inspecteren. (s´ochtends was door Nederlandse deelnemers een infoflyer verspreid over het actiemodel "Burgerinspectie" en de ervaringen daarmee in België, Nederland en Groot-Brittannië)
Verschillende sprekers gingen in op de Franse kernwapenpolitiek en de overtreding van het Internationaal Recht en het Non Proliferatie Verdrag door het Franse militair apparaat en politiek verantwoordelijken. Ook werd een brief achtergelaten voor de commandant van de basis.
Er werden bloemen gelegd voor alle slachtoffers van de kernwapenpolitiek en na een minuut stilte volgde een sirene en een die-in.

De dag werd op een prettiger plek afgesloten. Vlakbij Dineault bezochten we een windmolenpark, waarbij de tourdeelnemers zonder hoogtevrees één van de, 30 meter hoge, molens konden bezichtigen.
Behalve een prachtig uitzicht had je daar wat meer indruk van de kracht van de wind en de energie die daarmee op te wekken is.
De windmolen waar we in mochten klimmen, bleek overigens tot enkele jaren geleden in Lelystad te hebben gestaan, opgekocht door een idealistische fransman die wel geloofd in windenergie. En terecht; de molens draaiden op volle toeren en voorzien het lager gelegen dorp van schone, veilige en duurzame energie.

17 mei Brennilis, Mont St. Michèl, Chèvres dans le vent

Na een nacht op een bij het windmolenpark gelegen camping gingen we naar Brennilis. Deze centrale is buiten werking gesteld, maar moet nog wel ontmanteld worden. Net zoals in Nederland met Dodewaard, is dat op de lange baan geschoven. Met het geld dat voor de ontmanteling gereserveerd is, wordt druk gespeculeerd op de beurs door de EDF. De problemen die gepaard gaan met de ontmanteling van een kerncentrale worden naar een volgende generatie doorgeschoven. Of de financiële middelen die daarvoor zijn gereserveerd toereikend zijn, is door gebrek aan enige praktische ervaring volstrekt onduidelijk. Na ons de zondvloed; de volgende generaties zoeken het maar uit met onze nucleaire erfenis. Opmerkelijk was overigens hoe vervallen het terrein was en hoe makkelijk toegankelijk het terrein leek.
Daarna gingen we door naar Mont St. Michèl op de grens van Bretagne en Normandie. Het stadje met klooster op een rots voor de kust is een van de toeristische topattracties in Frankrijk. Met de slogan "En Normandie, Le Mont Oui, un EPR Non" was hier een manifestatie. Het grote spandoek "Le nucléaire tue l´avenir" werd aan de muur die rond dit stadje staat uitgehangen. Er was even wat gedoe met de gendarmerie, maar uiteindelijk gaf de burgemeester van het eiland toestemming.
Later op de dag gingen we naar een biologische (geiten)boerderij om de nacht door te brengen.
Ook hier zorgde de boer weer met een windmolen en zonnecollectoren voor een eigen energievoorziening onafhankelijk van de EDF staatsatoomstroom.

18 mei Coutances, Courzy, Granvilles

Vanuit de biologische boerderij ging de karavaan naar Coutances. Een deel van de deelnemers ging vandaar op excursie naar Courzy voor een bezoek aan een project voor duurzame energieontwikkeling.
De anderen bouwden podium, keuken en tentoonstellingen op in Coutances voor de manifestatie.
De enthousiaste band Mange Moi (eet mij) die al eerder met de Tourkaravaan had opgetrokken dook hier weer op, om opnieuw een aantal dagen met hun optredens het gebeuren te verlevendigen.
In de namiddag vertrokken we naar het even verder gelegen Granville, waar ook een manifestatie was georganiseerd door de plaatselijke groep.
Tijdens een bezoek aan het plaatselijke Toeristen Informatie Centrum kwamen we hier folders tegen over Cap la Hague. Geen woord over de vervuilende opwerkingsfabriek die hier gevestigd is, alleen jubelende teksten over al het natuurschoon in de regio. Al snel waren alle folders uit de "VVV" verdwenen om later door nucleair businessman dhr Pi Nokkio, de leugenachtige nucleaire lobbyist, uitgedeeld te worden om zo duidelijk te maken dat deze informatie onvolledig en onjuist is en dat de nucleaire vervuiling door La Hague weliswaar reukloos en onzichtbaar is, maar een bedreiging vormt voor het milieu in de wijde omgeving.
De nacht werd doorgebracht op verschillende boten in de jachthaven van Granville.

19 mei Windmolens Sortosville, Flamanville, Cherbourg

Het noorden van Normandie is weer zo´n streek waar kernenergie een dominerende factor in de gemeenschap vormt. Een groot deel van de inwoners is direct of indirect afhankelijk van de inkomsten uit de atoomenergie en de anti-kernenergiebeweging is er zeer onpopulair. Plaatselijke activisten waarschuwden zelfs voor mogelijke agressie vanuit de bevolking de komende dagen. De dag werd gestart met een bezoek aan een windmolenpark in aanbouw. Tekenend voor de macht van de kernenergielobby (EDF, Cogema e.a.) is dat het aanleggen van dit windmolenpark jarenlang getraineerd is, zo vertelde de lokale activisten.
Daarna ging de tocht naar Flamanville. De kerncentrale hier,aan zee, is na Penly de meest waarschijnlijke locatie voor de nieuwe EPR reactor. De huidige centrale ligt onzichtbaar voor het publiek weggestopt in een vallei in de rotskust. Op het strand in de buurt was door plaatselijke Greenpeace France leden een groot radioactief teken aangebracht en opgevuld met kiezels en schelpen om het (deels toeristische) publiek te wijzen op de nucleaire vervuiling van deze centrale en het even verderop gelegen La Hague.
Na Flamanville bezochten we de havenplaats Cherbourg, waar verschillende nucleaire transporten binnenkomen en vertrekken voor de opwerkingsfabriek in La Hague. Na een demonstratie was er een korte manifestatie op een plein in de binnenstad. Hierbij werd een ongeluk in een nagebouwde kerncentrale gespeeld die uiteindelijk in brand vloog. Een verwijzing naar de brand in Cattenom enkele dagen eerder en een voor het publiek aanschouwelijk gemaakte waarschuwing van de risico´s van kernenergie.
"President Chirac" liep rond tussen de her en der liggende "slachtoffers" om jodiumpillen uit te delen en de geruststellende, welbekende woorden te spreken "er is geen gevaar voor de volksgezondheid". De door plaatselijke activisten voorspelde agressie bleef ,op wat "verbaal geweld" na, uit. De nacht brachten we door in een oud klooster.

20 mei La Hague, Valognes, Caen

De opwerkingsfabriek in La Hague is een van de meer internationale nucleaire plekken die de Tour aandeed.
Opgebruikte splijtstofstaven uit o.a. Duitsland, Nederland, Zwitserland en Japan worden hier opgewerkt om nog bruikbaar uranium terug te winnen. Tijdens dit zeer vervuilende proces wordt ook plutonium geproduceerd. (Dit is het basisproduct voor de vervaardiging van kernwapens.)
La Hague is (samen met de opwerkingsfabriek Sellafield in Engeland) verantwoordelijk voor de grote nucleaire vervuiling van de Noordzee en Ierse Zee. Ierland dat zelf geen kerncentrales heeft, maar wel met de gevolgen van deze nucleaire vervuiling te kampen heeft, heeft daarom ook een jaar of twee geleden een procedure bij het Internationaal Gerechtshof aangespannen om van Frankrijk te eisen dat La Hague gesloten wordt.
De demonstratie voor de poort verliep rustig. Het is Hemelvaartsdag en het grootste deel van de werknemers heeft een vrije dag. Dat heeft voor en nadelen. Nadeel is dat er nauwelijks mogelijkheid is om het personeel met ons protest te bereiken. Voordeel is dat er nu geen spanningen met dat personeel ontstaan; Twee jaar geleden moesten antikernenergie-activisten hier in bescherming genomen worden door de gendarmerie tegen de agressie van het personeel, dat zich door het protest in z´n broodwinning bedreigd voelde.
Wel was er ook ditmaal een PR functionaris aanwezig om de demonstranten met mooie praatjes te lijmen. Dit was aan de demonstranten niet besteed en geconfronteerd met foto´s van Tsjernobylslachtoffers gaf de PR meneer ook al snel op. Ondertussen liep "boerin Balkenende" in klederdracht en op klompen rond, uitkramend dat door de beslissing om de kerncentrale in Borssele langer open te houden Nederland zijn bijdrage blijft leveren aan de werkgelegenheid van deze opwerkingsfabriek en dat het met die vervuiling best meeviel. De door "boerin Balkenende" tentoongespreide vriendschappelijkheid richting PR functionaris, maakte dat deze zich nog ongemakkelijker ging voelen en zich verder voornamelijk met de aanwezige gendarmerie onderhield.
Ondertussen werden van etiketten voor kernafval (met radioactief-tekens en teksten over de periode van opslag) 2 grote Xen aan de toegangspoort bevestigd. De X is in Duitsland het symbool voor dag X, de dag dat een kernafvaltransport op weg gaat naar de opslaglocatie in Gorleben of Ahaus en de X-Tausend die zich hiertegen teweerstellen. Naast dit theatrale protest waren er gedegen toespraken over de onnodige, gevaarlijke en vervuilende activiteiten die hier plaatsvinden.
Vanuit La Hague bereikten we na een korte rit het treinstation in Valognes. Hier worden de castortransporten (die niet via de haven van Cherbourg komen en gaan) van trein naar vrachtwagen en vice versa overgeladen.
Ook hier was een korte demonstratie met sprekers en straattheater. Op het rangeerterrein stonden nog enkele castoren te wachten op verder transport.
De dag werd afgesloten met een demonstratie en manifestatie in Caen, de provinciehoofdstad. Het grote spandoek werd aan de muur van het plaatselijke kasteel uitgehangen.
De nacht werd op een sympathiserende camping doorgebracht.

21 mei Yvetot en Dieppe

s´Ochtends ging het grootste deel van de Tour karavaan naar een manifestatie in Yvetot voor het gebruikelijke programma van sprekers, muziek, theater en tentoonstelling. Enkelen gingen naar de haven van Le Havre om opnames te maken bij het daar gelegen EDF terrein om ook deze schakel van de nucleaire keten in beeld te brengen.
Le Havre is de plek, waar een groot deel van het ruwe uranium uit o.a. Niger, Gabon, Australië en Canada in Frankrijk binnenkomt om naar de verrijkingsfabriek in Pierrelatte vervoerd te worden.
s´Middags was er een manifestatie in de (toeristische) badplaats Dieppe, vlakbij de meest waarschijnlijke EPR locatie; Penly. Ook hier werd het grote spandoek aan de muur van het plaatselijke kasteel uitgehangen en inwoners en toeristen geconfronteerd met de tekst " le nucléaire tue l´avenir".
We kampeerden die nacht aan het strand.
 
 
 

22 mei Penly en Rouen

De laatste "echte" tourdag begon met een demonstratie voor de poort van de kerncentrale van Penly.
Zoals gezegd lijkt dit de meest waarschijnlijke locatie voor de EPR, wat blijkt uit uitspraken van zowel EDF functionarissen, als de franse minister van Binnenlandse zaken. Hoewel het (officiële) besluit tot de bouw van de EPR nog niet gevallen is en er juist de afgelopen dagen debatten over waren in de Assemblee National (parlement), wijzen alle tekenen erop dat dit binnenkort besloten wordt. Steeds vaker laten ministers zich positief uit over de EPR en de rol die kernenergie kan vervullen om het broeikasprobleem te bestrijden.
Dat consuminderen, energiebesparing en -efficiëntie en het investeren in duurzame energiebronnen, als zon, wind, water, biomassa etc serieuze mogelijkheden zijn zonder het ene milieuprobleem in te ruilen voor het andere daar hoor je ze niet over.
Wat zwaar weegt zijn de al gepleegde investeringen door met name EDF (Frans staatselektriciteitsbedrijf) in de ontwikkeling van dit nieuwe type kernreactor.
Hoewel Frankrijk de EPR elektriciteit niet echt nodig heeft is de bouw van deze centrale noodzakelijk als reclameobject om de EPR technologie te kunnen exporteren en de gepleegde investeringen terug te kunnen verdienen. De opbrengsten door export van atoomstroom naar het buitenland zijn natuurlijk mooi meegenomen, maar vallen in het niet bij de opbrengsten bij eventuele verkoop van EPR centrales.

Bij Penly was een korte theatrale demonstratie, waarbij drie "Chirac´s" het spreekwoord horen, zien en zwijgen uitbeelden, de dood rondwaarde en "gevliegerd" werd met het grote spandoek.
Vervolgens gingen we naar Rouen voor de einddemonstratie en manifestatie, die vooral gericht was tegen de EPR.
De start was op het plein voor de kathedraal. Dit was ook de plaats van een Jeanne d´Arc herdenking en vooraf werd gevreesd voor spanningen met extreem rechts. Jeanne d`Arc is geadopteerd door de extreem-rechtse partij van Le Pen, vanwege haar strijd tegen de Engelsen ("vreemdelingen").
Achteraf bleek dit beperkt te blijven tot enkele negatieve opmerkingen en gescheld.
Zo´n 500 demonstranten verzamelden zich, wat teleurstellend was in vergelijking met de anti-EPR demonstratie in Parijs in januari dit jaar, waar meer dan tienduizend mensen demonstreerden.
Een aantal sprekers (o.a vanuit de Tour karavaan, Sortir du nucléaire en Confédération Paysanne) deden de aftrap van de demonstratie met speeches over het project Tour de France, de verdere strijd tegen kernenergie en speciaal de EPR, waarna een kleurrijke en strijdbare tocht door de binnenstad volgde.
Voorop de podiumwagen van Theaterstraat waaruit een mix van stevige muziek en slogans weerklonk, gevolgd door een groep met straattheater, waarin o.a. "president Chirac, dhr. Pi Nokkio, Magere Heinen, nucleaire slachtoffers, een oermens (om de lengte van eeuwen van de nucleaire erfenis aan te geven), de zon, de wind, het water, de aarde en jongleurs figureerden.
Typisch Frans was de demo verder achteraan; opgedeeld in blokken van verschillende organisaties en partijen o.a. Sortir du nucléaire, Confédération Paysanne, Greenpeace, Amis de la Terre, de anarchistische federatie, LCR (een progressieve communnistische partij; over het algemeen zijn de communisten in Frankrijk, vanwege de werkgelegenheid, pro-nucleair) en achteraan (vanwege de alfabetische volgorde) les Verts.
De Theaterstraat bus, als rijdend spandoek met de tekstborden" le nucleaire tue l´avenir" (kernenergie doodt de toekomst) en "nucleaire non renouvelable oui" (kernenergie nee duurzaam ja) en de afgelopen weken volgeplakt met tal van posters en teksten, sloot de stoet.
Onderweg werd bij het regiokantoor van de EDF gestopt voor toespraken en om het pand vol te plakken met stickers. ("certifié pro-nucléaire")
Uiteindelijk liep de demonstratie vast op een wielerwedstrijd vlak bij de plek van de eindmanifestatie.
Een vervelende vorm van sabotage door de overheid, want de route van de demo was vooraf met de plaatselijke autoriteiten doorgenomen, maar de wielerwedstrijd was even "vergeten". In de verwarring van het wachten op het vrijmaken van de route of alternatieve route verdwenen veel demonstranten, zodat er voor de manifestatie niet zoveel mensen overbleven. Het was een wat triest einde van een lange maand, maar ook ironisch; de Tour de France pour Sortir du nucleaire vastgelopen op een "Tour de Rouen".

23 mei Omgeving Rouen

De laatste dag werd gevuld met evaluatie en afscheid.
Over de evaluatie zal nog bericht volgen. Wel kunnen we vast melden dat de stemming onder de deelnemers was, dat nu de Tour gefinisht is er geen enkele reden is om achterover te leunen en de strijd tegen de nucleaire keten volop zal doorgaan, waarbij onder andere de strijd tegen de EPR-plannen centraal zal staan.
Het afscheid van elkaar was na vier weken intensief samenwerken emotioneel.


Voor nu; au revoir!

 
_____
menu | dDH