De blinde vlek van Goteburg

Door Kees Stad 19 juni 2001 - Als we de Nederlandse commerciele media mogen geloven, is Goteburg door woeste anarchisten in een ruine veranderd, en heeft de politie weinig meer gedaan dan geprobeerd de schade zoveel mogelijk te beperken. Maar de verhalen van de inmiddels in Nederland teruggekeerde demonstranten luiden heel anders: de confrontaties laaiden pas op na ernstige provocaties van de politie, die vervolgens keihard optrad. En hoewel een kleine minderheid van de demonstranten zich zeker vol verve in de confrontaties gestort heeft, wordt de door hun daden voortgebrachte schade ernstig overdreven; er zijn in totaal 19 etalageruiten gesneuveld. Het totaal aantal gewonde politieagenten wordt door de autoriteiten op 12 gesteld "waarvan niet een ernstig".
Terwijl de politie met scherp op demonstranten geschoten heeft, staan in de Nederlandse kranten de demonstranten geboekstaafd als de (enige) geweldsplegers. Dat er ook nog tenminste 25.000 mensen tegen de EU gedemonstreerd hebben, blijft grotendeels onvermeld. Een kort chronologische opsomming van de gebeurtenissen, die meest de Nederlandse kranten dus niet gevonden hebben, lijkt op z'n plaats.

De eerste confrontatie vond plaats op donderdag bij het Hwhidtfeldtska Gymnasium. Het is de dag dat Bush de stad zal bezoeken. De school was door de vakbond SAC van de gemeente gehuurd om plaats te bieden aan demonstranten. Ruim 1000 mensen zouden daar overnachten. Zonder dat er eerder iets gebeurd is, worden de gebouwen omsingeld door politie, die de uitgangen blokkeert met scheepscontainers en de ongeveer 400 aanwezigen urenlang binnen opsluit. Als geweldloze demonstranten, waaronder Italiaanse 'Witte Overals' gezamenlijk naar buiten gaan om te proberen de omsingeling ongedaan te maken, worden ze aangevallen door ME- ers. De meeste aanwezigen, waaronder de voltallige crew van de Nederlandse actie-gaarkeuken Rampenplan, worden gearresteerd en in bussen geladen. Velen komen de volgende dag pas weer vrij, sommige buitenlanders worden uitgewezen.

Op vrijdagochtend proberen verschillende groepen gemaskerde demonstranten door politielinies te breken die het EU-conferentie-oord afschermen. De politie zet meteen paarden en honden in, de eerste rellen breken uit. Om 11.30 uur gooit een groep demonstranten in een van de voornaamste straten (Avenyn) de ruiten in van Mcdonalds, de SE-bank en Bang en Olufsen, die een deel van haar peperdure hifi-apparatuur kwijtraakt. ME-ers worden gefotografeerd terwijl ze met stenen naar demonstranten (terug)gooien. Tegen het middaguur wordt het rustiger en vinden veel demonstranten de weg naar Kungs Parken waar het Fritt Forum, een soort brede tegentop, plaatsvindt. Plotseling drijft de politie mensen uit het park de brug naast het Fritt Forum op. De andere kant blijkt ook afgezet met agenten. Zo'n 100 mensen zitten klem, en worden na lange tijd afgevoerd naar het politiebureau. 25 mensen ontsnappen door in het water of op langskomende boten te springen.

In de stad is het op veel plekken onrustig. Vijf delegaties worden door de politie uit hun hotels gehaald om overgebracht te worden naar de stek waar Bush met z'n cohorten had gezeten. Het galadiner van de EU-leiders wordt afgelast.

's Avonds is er een 'reclaim the streets party' (feestelijk innnemen van drukke autoweg) waar 2000 mensen aan deelnemen. Me rukt op en wordt door sommige activisten met projectielen bestookt. Na enige tijd doet een kleine groep ME-ers een uitval naar de demonstranten, waarbij volgens een getuige met stenen gegooid werd (door de politie dus). Een deel van de demonstranten bestookt de politiegroep, die zich bedreigd voelt, pistolen trekt en schiet. Er vallen tussen de 6 en 15 schoten, twee mensen (sommige bronnen zeggen drie) worden geraakt, waarvan een levensgevaarlijk (zijn toestand is nu, maandagavond nog steeds kritiek). Op video-opnames is te zien hoe hij twee stenen naar de politie gooit, dan wegrent en in zijn rug geraakt wordt.

Veel demonstranten die geen plek konden vinden in het ontruimde gymnasium, trekken 's nachts naar een andere school, Schillerska school, die vrijdagnacht ook door de politie omsingeld wordt.

Om 11.00 uur op zaterdag is er een demonstratie "Voor Een Ander Europa" waar naar schatting 25.000 mensen aan deelnemen, waaronder het gemaskerde 'zwarte blok'. Er vinden geen incidenten plaats. Om 13.45 maakt de Duitse editie van CNN melding van het overlijden van de demonstrant die de vorige nacht aangeschoten werd. Het bericht wordt echter ontkend door het ziekenhuis en de autoriteiten. Politie heeft veel straten in de stad afgezet met containers.

's Avonds wordt een demonstratie tegen het politiegeweld waar tenminste 4000 mensen aan deelnemen wederom omsingeld door politie. De hele groep wordt tussen 19.30 uur en 23.50 omsingeld gehouden door ME-ers, die de demonstranten in verschillende groepen deelt. De politie biedt aan degenen te laten gaan die zich laten identificeren, de rest zal gearresteerd worden. Velen weigeren op dit aanbod in te gaan. Veel mensen worden gearresteerd, sommige mensen waren net eerder die dag vrijgelaten.

's Nachts wordt een gewelddadige inval gedaan in de Schiller school. Voor de tweede keer worden ook mensen van actiekeuken Rampenplan gearresteerd. Politie-agenten hebben bivakmutsen op en machinegeweren bij zich, die op mensen gericht worden. De 200 aanwezigen worden gedwongen plat op hun buik te gaan liggen (ook de moeder met een zesjarige dochter), mensen werden daarbij ook geschopt en geslagen. Iedereen werd na uren in bussen geladen, en daar later weer uitgehaald, onder voortdurende intimidatie van de politie. Op zondagochtend treft een bus met Duitse demonstranten van de anarchistische organisatie FAU een vergelijkbaar lot. Een groep van 20 gemaskerde agenten dwong de bus te stoppen en iedereen uit te stappen en op de grond te gaan zitten. Mensen die bewogen werden met knuppels geslagen. Nadat de demonstranten de agenten, die volgens de demonstranten volledig over de rooie waren en waarvan sommigen nog de sporen van eerdere confrontaties met demonstranten droegen, enigszins tot rust hadden weten te krijgen, mochten ze weer in de bus stappen met de opdracht de stad te verlaten...

In totaal zijn er ruim 500 mensen gearresteerd geweest. Of er nog mensen vastzitten is niet bekend.

---

(Kees Stad, XminY Solidariteitsfonds; kh@xminy.nl bronnen: verschillende teruggekeerde of -kerende demonstranten, Gerbrand van Engage, berichten van sweden.indymedia.org, bbc-radio)

 
_____
menu | dDH